Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy)

Młody Stanisław nie uczęszczał do szkoły publicznej. Zgodnie z życzeniem ojca, przeciwnika zinstytucjonalizowanego kształcenia, uczył się w domu. Ten indywidualny tok edukacji miał zapewnić przyszłemu artyście wysoki poziom wiedzy i rozwoju (jego nauczycielem był m. in. kustosz Muzeum Tatrzańskiego Walery Staszel, który przybliżał mu nauki przyrodnicze). Pierwsze rysunki Witkacy namalował już w wieku pięciu lat. Przedstawiały widoki krajobrazowe. Zaledwie trzy lata później powstały jego pierwsze dramaty. W dzieciństwie szczególnie mocno interesowała go także astronomia.

W miarę dorastania stopniowo poddawał się regułom publicznej edukacji. W wieku 13 lat rozpoczął naukę w II klasie szkoły realnej we Lwowie i do 1903 roku zdawał egzaminy semestralne. Mimo to, dalej kontynuował naukę w domu.

Stanisław Ignacy Witkiewicz zafascynowany był fotografią, eksperymentował z nią, a wiele fotografii stanowiło podstawę jego prac olejnych. Na przełomie 1901 i 1902 roku Witkacy po raz pierwszy zaprezentował swoje prace publicznie w Czytelni Miejskiej w Zakopanem (były to dwa pejzaże z  Litwy). W tym czasie powstały także pierwsze rozprawki filozoficzne, które znalazły się w publikacji „Marzenia improduktywa (dywagacja metafizyczna)”. Mając 19 lat wyjechał w pierwszą podróż zagraniczną przez Niemcy do Włoch. W tym okresie malował przede wszystkim pejzaże (m. in. tatrzańskie).

W 1905 roku artysta postanowił, mimo wyraźnego sprzeciwu ojca, zostać studentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Zamieszkał wówczas ze swoim przyjacielem z lat dziecinnych, późniejszym etnologiem, Bronisławem Malinowskim. W trakcie studiów poznał Jana Rembowskiego, Witolda Wojtkiewicza, Romana Jaworskiego. Zaczął tworzyć prace rysowane węglem.

Witkacy kontynuował swoje artystyczne podróże  m. in. do Wiednia i Paryża (tam w 1911 roku tworzył obrazy pod opieką Władysława Ślewińskiego). Głośny w tym okresie był jego romans z popularną aktorką Ireną Solską, której portret pojawił się w jego pierwszej autobiograficznej, odważnej powieści „622 upadki Bunga”. Artysta już w wieku 28 lat wystawił 83 prace w Towarzystwie Sztuk Pięknych w Krakowie.

Zarówno osobiste, jak i artystyczne życie Witkacego było niezwykle burzliwe. W 1913 roku poznał Jadwigę Janczewską, z którą planował wziąć ślub. Jednak zaledwie rok później, prawdopodobnie w wyniku kłótni z Witkiewiczem, Janczewska odebrała sobie życie strzałem z pistoletu. Artysta niezwykle mocno przeżył tę stratę, miał myśli samobójcze. Z pomocą przyszedł wtedy Malinowski, który zaproponował mu wspólny wyjazd do Australii. Po wybuchu I wojny światowej i nieporozumieniach z Malinowskim, Witkacy wrócił do Europy. W Petersburgu wstąpił do szkoły oficerskiej, jednak po odniesionych ranach w wyniku wybuchu pocisku, nie wrócił już na front. Przebywając w Rosji, wykonywał portrety petersburskiej Polonii i oficerów. Artysta wrócił do ojczyzny w 1918 r.

W malarstwie Witkacego dostrzec można nawiązania do literatury, teatru, tematyki walki płci. W 1923 roku artysta wziął ślub z wnuczką Juliusza Kossaka, Jadwigą Unrug. Dwa lata później Witkacy porzuca malarstwo olejne i postanawia się poświęcić rysowaniu portretów. W tym celu zakłada Firmę Portretową „S. I. Witkiewicz” (decyzja ta była wynikiem poważnych problemów finansowych artysty).

Witkacy był także znanym dramaturgiem i pisarzem. Jest autorem m. in. „Szewców”, „Pożegnania jesieni” czy „Nienasycenia”, a także publikacji filozoficznych (np. „Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia”). Witkacy szczególnie mocno interesował się także fotografią i teatrem, dzięki którym mógł dać upust swoim nie raz dziwacznym wizjom, przemyśleniom filozoficznym czy obsesjom erotycznym. Życie prywatne artysty było mocno zawiłe, pełne wzlotów i upadków, licznych romansów, m. in. z Jadwigą Stachurską, Janiną Turowską czy Czesławą Oknińską. Jednak to z tą ostatnią, po wybuch II wojny światowej wyjechał na wschód.

Po agresji Rosji na Polskę, Witkacy w słabej kondycji psychicznej i nie widząc możliwości dalszej ucieczki, postanowił popełnić samobójstwo. 18 września 1939 roku Witkacy przeciął sobie tętnicę szyjną, Oknińska połknęła kilkadziesiąt tabletek luminalu i cybalginy. Mimo to, udało się ją odratować (zmarła w 1975 r.). Artystę pochowano na cmentarzu we wsi Jeziory. W roku 1988 odbyła się ekshumacja zwłok artysty oraz pochowanie jego szczątków w Zakopanem.