Henryk Hayden

Jego malarstwo wpisuje się w nurt ekspresjonizmu i kubizmu. Początkowo, w wyniku presji rodziców, rozpoczął studia inżynierskie na Politechnice Warszawskiej, jednak po trzech latach przeniósł się do Szkoły Sztuk Pięknych. W 1907 roku wyjechał do Paryża. Edukację uzupełniał tam w Académie "La Palette" pod kierunkiem Charlesa Guérina i Georgesa Desvalliéres'a. Zaledwie cztery lata po przybyciu do Francji odbyła się pierwsza indywidualna wystawa Haydena w Galerii Druet i to ona w dużym stopniu wyznaczyła początek jego artystycznej kariery.

Artysta związany był ze środowiskiem Ecole de Paris. Podczas pobytu we Francji poznał przedstawicieli kubizmu: Juana Grisa, Pablo Picasso, Jean Jacques Lipchitza i Metzingera. W trakcie okupacji hitlerowskiej przebywał we Francji, gdzie spotkał Roberta Delaunay i Samuela Becketta. Podczas II wojny światowej, pracownia Haydena została splądrowana przez Niemców, stąd wiele dzieł malarza zostało utraconych.

Artysta wielokrotnie przebywał w Bretanii (np. w Le Pouldu i Pont-Aven), gdzie również powstały jego obrazy.

W pierwszym etapie jego twórczości odnaleźć można elementy kubistycznej awangardy (lata 1916-1921), później realizmu. Na malarstwo Haydena oddziałała również twórczość Władysława Ślewińskiego i syntetyzm szkoły Pont-Aven. W stosowanej geometryzacji form, syntezie kształtów czy wykorzystywaniu zieleni i brązów (szczególnie w latach 1912-1914), widoczne są nawiązania do twórczości Cézanne'a.

Artysta tworzył pejzaże, martwe natury, portrety, a także kompozycje z postaciami aktorów i muzyków (inspiracją do ich powstania były kontakty z awangardową grupą muzyczną  "les Six" i kompozytorem Erikiem Satie). W okresie między 1922 a 1953 rokiem Hayden wyraźniej skłania się ku obserwacji natury i kolorystycznej wrażliwości (malował wówczas akty inspirowane późną twórczością Renoira). Ostatnie dwadzieścia lat życia artysty to malarstwo charakteryzujące się większą prostotą i zdecydowaniem.Kompozycje artysty charakteryzują się jasnymi, żywymi kolorami i subtelnym umiarkowaniem. Malarz tworzył także litografie barwne, w których stosował uproszczone kompozycje i zrytmizowane formy.

Hayden związany był z paryską awangardą i takimi malarzami, jak P.Picasso, J.Gris, G.Severin i H.Matisse. Więzi przyjaźni łączyły go także z Beckettem.

Malarz brał udział w wielu wystawach na terenie Francji, w tym uczestniczył w paryskich Salonach (Niezależnych, Jesiennych, Tuileries i Majowym) i miał kilka wystaw indywidualnych. We Francji, w której mieszkał na stałe, zdobył dużą popularność i uznanie. Swoje prace pokazywał na indywidualnych wystawach w takich francuskich salonach, jak: Rosenberg (1919), de l'Effort Moderne (1919), Zborowski (1923), Bernheim (1928), Zak (1928, 1933), Drouant (1933), Pétrides (1939) i Suillerot (1953, 1957, 1965). Uczestniczył w ekspozycji polskich malarzy działających w Paryżu zorganizowanej przez krakowskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych. W 1968 roku w National Museum of Modern Art w Paryżu, odbyła się retrospektywna wystawa poświęcona artyście. Podobne wystawy miały miejsce w w Musée National d'Art Moderne w Paryżu (1968), Musée des Beaux-Arts w Rennes (1979) oraz Musée d'Art Moderne w Troyes i Hugh Lane Municipal Gallery w Dublinie (1994-1995). Dzieła Henri Haydena przechowywane są m. in. w Muzeum Sztuk Pięknych w Lyonie, Marsylii, Nantes, Paryż, Saint-Etienne, Troyes, Villeneuve-Surlot i w piętnastu muzeach poza granicami Francji.