Józef Pankiewicz

Warsztat plastyczny kształcił w latach 1884-1885 pod opieką Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego w warszawskiej Klasie Rysunkowej. W roku 1885 wraz z Władysławem Podkowińskim, swoim szkolnym kolegą, wyjechał w ramach stypendium artystycznego do Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1889 roku malarze udali się do Paryża, gdzie Pankiewicz uhonorowany został srebrnym medalem na światowej Wystawie Powszechnej. Wówczas artysta tworzył jeszcze w duchu realizmu, będąc pod wpływem malarstwa m. in. Aleksandra Gierymskiego.

Pankiewicz powrócił do Warszawy w roku 1890. Olśniony obrazami Claude’a Moneta i tym samym zainspirowany francuskimi trendami malarskimi, próbował przeszczepić je na grunt polski. Nowatorskie tendencje spotkały się wówczas z negatywnym odbiorem zarówno krytyków sztuki, jak i publiczności. W latach 90. XIX w. twórczość Pankiewicza zdominowana była przez wpływy impresjonistyczne, stopniowo wypierane przez symbolizm. W 1897 artysta nagrodzony został złotym medalem na Wystawie Powszechnej w Paryżu. W tym samym roku związał się z krakowskim Towarzystwem Artystów Polskich „Sztuka”. W roku 1900 ponownie nagrodzony został srebrnym medalem na Wystawie Powszechnej.

Lata 1897-1906 Pankiewicz spędził na podróżach po Europie zachodniej, został także profesorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Od 1908 roku artysta wielokrotnie wyjeżdżał do Francji, gdzie nawiązał przyjacielską znajomość z Pierre’em Bonnardem. Z tego okresu twórczości pochodzą pejzaże nadmorskich francuskich miejscowości oraz inspirowane malarstwem Paula Cézanne’a martwe natury. Wówczas, dzięki kontaktom z Feliksem Mangghą-Jasieńskim, powstają także dzieła czerpiące z estetyki japońskiej.

Na czas wojny artysta przeniósł się do Hiszpanii, gdzie poznał Roberta Delaunaya. Wówczas w stylistyce Pankiewicza pojawiają się silne tendencje kubistyczne oraz fowistyczne, od których artysta odejdzie na rzecz realizmu oraz malarstwa walorowego w okresie dwudziestolecia międzywojennego, poświęcając się jednocześnie pracy pedagogicznej. Do znanych powojennych prac artysty należą pejzaże z tzw. ,,puszystymi koronami drzew” francuskich miejscowości Sanary-sur-Mer, Cassis i La Ciotat, powstałe podczas plenerowych podróży.

W 1923 roku Pankiewicz zainicjował nurt polskiego koloryzmu obejmując patronatem „Komitet Paryski”, stowarzyszenie pomocy dla studentów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych wyjeżdżających do Francji na studia malarskie. Niedługo później w Paryżu utworzona została filia krakowskiej ASP, którą Pankiewicz kierował od 1925 roku. Do kapistów (kolorystów) zgromadzonych wokół Pankiewicza należeli tacy artyści, jak Jan Cybis, Józef Czapski, Zygmunt Waliszewski czy Piotr Potworowski. Artysta stał się także jednym z pionierów w dziedzinie grafiki, uprawianej jako niezależne medium artystyczne.

Przez cały okres twórczości artystycznej Józef Pankiewicz regularnie wystawiał swoje obrazy w Polsce, jak i za granicą, a za swoją działalność artystyczną oraz pedagogiczną był wielokrotnie nagradzany. Prezentował swoje prace na słynnych paryskich Salonach Jesiennych oraz Salonach Niezależnych, a także w wielu znanych galeriach paryskich. Artysta był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich w Paryżu, Związku Artystów Polskich we Francji i praskiego Stowarzyszenia Artystów „MÁnes”.