Bolesław Biegas

W krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych studiował pod opieką Alfreda Dauna i Konstantego Laszczki (w 1898 roku jego pracę wyróżniono brązowym medalem). Artysta musiał jednak opuścić uczelnię z powodu nieporozumień z profesorami. W tym samym roku, czyli 1901, uzyskał jednak stypendium Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i wyjechał do Paryża. Z miastem tym związał się już do końca życia.

„Według własnych relacji Biegas zaczął rzeźbić w siódmym roku życia. Początkowo wzorował się na sztuce ludowej, na obiektach miejscowej sztuki jarmarcznej i na sztuce sakralnej najbliższych okolic” – pisał Bolesław Bielawski w Słowniku Artystów Polskich. W trakcie studiów artysta przeszedł od kompozycji naturalistycznych do symbolicznych, gdzie „ekspresyjność wydobyta jest głównie przez mimikę i dramatyzowanie gestu i postawy” (rzeźby „Jesień”, „Ludzkość”).

Innowacyjne dla polskiej rzeźby było wprowadzenie przez artystę geometryzującej formy („Noc”, „Księga życia”). Przyjazd do Paryża zaznaczył się w twórczości Biegasa zwróceniem w kierunku sztuki secesyjnej. Z drugiej jednak strony tworzył kompozycje statyczne, o uproszczonych formach. Charakterystyczne dla artysty stały się m. in.; „faliste linie włosów spiętrzone nad głową postaci, przechodzące w rodzaj płomienia ogarniającego całą scenę” czy „postać w długich szatach ujętych w formach graniastosłupa, na którym osadzona jest głowa z włosami niesionymi na kształt płomienia”, jak przytacza Bolesław Bielawski.

Rzeźbiarz tworzył znakomite wizerunki poetów i muzyków (np. Wagnera czy Mickiewicza). Do jego dorobku artystycznego zaliczają się również akty, a od ok. 1900 roku malarstwo, podjęte za radą Stanisława Wyspiańskiego. W twórczości malarskiej Biegasa pojawiają się m. in. portrety kobiece. Artysta czerpał inspiracje z malarstwem G. Moreau i A. Böcklina.

Ciekawą i oryginalną formą był cykl obrazów sferycznych, „będących próbą harmonijnego połączenia przestylizowanego wizerunku ludzkiego z abstrakcyjną ornamentyką, wpisania ludzkiej postaci w gęstą siatkę biegnących po łukach linii i przecinających się płaszczyzn”, jak określiła to Irena Kossowska. Były one tworzone głównie w latach 20-tych (cykl „Mistyka nieskończoności”, „Sławni ludzie”).

Malował także obrazy historyczno-polityczne. Biegas realizował się w twórczości literackiej, w której często przeplatał wątki autobiograficzne. Jest autorem dramatów („Saturn”, „Orfida”, „Lachit”), tekstów filozoficznych, publikacji, esejów o sztuce. Bolesław Biegas interesował się filozofią Nietzschego i Schopenhauera, także teorią muzyki i teatru.

Paweł Wojciechowski opisując dokonania artysty trafnie zwrócił uwagę, że: „chłonny umysł Biegasa nasiąkał symbolizmem, dekadentyzmem, mistycyzmem, okultyzmem, sztuką Muncha, Ropsa, Vigelanda, Böcklina oraz egzystencjalnymi i estetycznymi perspektywami pisarstwa Stanisława Przybyszewskiego”. Wpływ tego ostatniego zaznaczył się w ekspresyjnych kompozycjach, dotyczących podstawowych egzystencjalnych problemów człowieka.

Debiut artystyczny Bolesława Biegasa (początkowo sygnował swoje prace jako Biegalski) miał miejsce w Towarzystwie przyjaciół Sztuk Pięknych w 1897 roku. Wielokrotnie uczestniczył w wystawach artystycznych, np. w warszawskim Salonie Krywulta, Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych, także w Wiedniu, Petersburgu czy Rzymie.

We Francji, gdzie mieszkał eksponował swoje prace przede wszystkim na paryskich salonach: Salon National des Beaux-Arts, Salon d’Automne i Salon des Indépendants. Bolesław Biegas uczestniczył w konkursie na projekt pomnika Tadeusza Kościuszki dla Waszyngtonu (1907 rok) i Chopina dla Warszawy (1909 rok). Artysta był członkiem Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego (po śmierci zorganizowało ono wystawę jego prac w roku 1955) i Secesji Wiedeńskiej. Prace artysty znajdują się m. in. w Muzeum Narodowym w Krakowie i Muzeum Narodowym w Warszawie.