Julian Fałat

Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych oraz w Zurychu i Monachium, gdzie rozwijał swoje zainteresowania techniczne. Przede wszystkim był jednak malarzem, akwarelistą, rysownikiem. Jako rysownik dokumentalista pracował przy opracowywaniu archeologicznych wykopalisk w majątkach ziemskich czy w biurze architektonicznym Feliksa Gąsiorowskiego. Fałat pełnił również funkcję kreślarza przy budowie szwajcarskiej kolei Tösstahlbahn w kantonie Zurychu.

Julian Fałat znany jest przede wszystkim jako mistrz akwareli, jednej z trudniejszych technik malarskich. W trakcie studiów w Monachium tworzył sceny z życia klasztornego, zgodnie z akademicką estetyką oraz sceny rodzajowe zamieszczane w tamtejszych czasopismach. W latach 80. XIX wieku artysta zwrócił się w kierunku realizmu, przedstawiał sceny z codziennego życia dzielnic biedy.

Fałat zajmował się tworzeniem ilustracji do warszawskich magazynów, np. „Tygodnika Ilustrowanego” i „Tygodnika Powszechnego” i wiedeńskiego "Ver Sacrum". Jego doskonałe karykatury publikowano w krakowskim „Liberum Veto". Artysta wykonał liczne szkice podczas swoich podróży.

Jednym z najbardziej charakterystycznych tematów malarskich były sceny myśliwskie z Nieświeża. W kolejnej dekadzie malarstwo Fałata zwróciło się w kierunku impresjonizmu. Typowe w tym wypadku było m. in. stosowanie kontrastów tonów ciepłych i zimnych, a także zainteresowanie sztuką japońską. W dojrzałym okresie twórczym częstym tematem stosowanym przez artystę były widoki wiejskiego kościoła. W swoich obrazach przedstawiał sceny z życia codziennego dzielnic biedy, obyczaje i religijne rytuały ludności wiejskiej czy portrety. 

Zwiedził nie tylko Włochy, Hiszpanię czy Francję, ale wybrał się również w podróż dookoła świata.

Przez 10 lat mieszkał w Berlinie, pracując przy realizacji dworskich zamówień. W tym czasie często przyjeżdżał do myśliwskiej rezydencji cesarza Wilhelma Pruskiego w Hubertusstock.

Artysta był mocno związany ze Szkołą Sztuk Pięknych, w której był dyrektorem (w 1895 r.), a następnie rektorem (od 1905 r.). Profesorami w trakcie jego kadencji były takie wybitne osobistości, jak Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski, Leon Wyczółkowski czy Teodor Axentowicz.

Po przejściu na emeryturę w 1910 roku artysta zamieszkał w miejscowości Bystra na Śląsku Cieszyńskim. W trakcie I wojny światowej zajmował się tworzeniem portretów legionistów. Po zakończeniu działań wojennych zamieszkał w Toruniu, gdzie był inicjatorem powstania Konfraterni Artystów.

Fałat sprawował również ważną funkcję dyrektora Departamentu Sztuki w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Talent Fałata był powszechnie znany i doceniany. Otrzymał m. in. srebrny medal na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Berlinie, złoty medal na międzynarodowych ekspozycjach w Berlinie, wielki złotym medal na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu czy Wstęgę Komandorii Orderu Polonia Restituta. Malarz był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka” i grupy poetów beskidzkich Czartak (jego pomysłodawcą był Emil Zegadłowicz). Otrzymał nominację na członka berlińskiej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w roku 1893.

Swoje prace pokazywał regularnie w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, a także Salonie Krywulta i Salonie Garlińskiego. Indywidualne prezentacje jego prac odbyły się m. in. w Warszawie, Lwowie, Poznaniu, Katowicach. Fałat eksponował swoje obrazy również za granicą, np. w Paryżu, Berlinie, Wiedniu, Monachium, Wenecji, Rzymie, Chicago. Swoje wspomnienia opisał w „Pamiętnikach”, wydanych w 1935 roku.