Czterdziestolecie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, 1939 rok

Pierwsze Czterdziestolecie Tow. Zachęty Sztuk Pięknych
1861—1900

czerwiec—wrzesień 1939

pod protektoratem Pana Ministra W. R. I O. P. prof. dr Wojciecha Świętosławskiego

WYSTAWA 
PIERWSZEGO CZTERDZIESTOLECIA
TOWARZYSTWA ZACHĘTY SZTUK PIĘKNYCH
1861 — 1900
 

Objaśnienia skróceń
Szk. Szt. P. w W-wie — Szkoła Sztuk Pięknyck w Warszawie
Szk. Rys. w W-wie— Szkoła Rysunkowa w Warszawie
in. pr. zob. Zbiory T. Z.S. P.— inne prace zob. Zbiory T-wa Zachęty Szt. P. ol.
ol.— olejny
akw.— akwarela
past.— pastel
oł.— ołówek
kr.— kredka
temp.— tempera
pł.— płótno
tekt.— tektura
pap.— papier
sygn.— sygnowany
niesygn. —-niesygnowany wł. właściciel
T. S. P. — Tow. Zachęty Sztuk Pięknych

Wymiary podano w centymetrach pierwsza liczka oznacza wysokość, druga szerokość
Fotografie Anny Janczewskiej Klisze wyk. Fotochemigrafia Nowoczesna
Druk. M. Garasiński, Warszawa, Bracka 20

WŁADZE TOWARZYSTWA
Prezes
BRZEZIŃSKI STANISŁAW

Wiceprezes
EJSMOND STANISŁAW

Gospodarze wystaw

NEHRING MACIEJ, SUCHANEK ANTONI

Członkowie Komitetu i ich zastępcy Artyści

CIEŚLEWSKI TADEUSZ, GŁOWIŃSKI APOLINARY, KOPCZYŃSKI BRONISŁAW, ZAWADZKI STANISŁAW, DOMARADZKI STEFAN, MUCHARSKI JAN, SOŁTAN ALEKSANDER

Miłośnicy
GĄSSOWSKI WIESŁAW, JARNUSZKIEWICZ CZESŁAW gen., KARPIŃSKI FRANCISZEK, KAUZIK STANISŁAW, SZADURSKI WACŁAW, WILCZYŃSKI STANISŁAW, MISSUNA OLGIERD, PĘSKI WACŁAW

Dyrektor Administracji
RADECKI-MIKULICZ STANISŁAW

PIERWSZE CZTERDZIESTOLECIE ZACHĘTY
W pierwszej połowie ubiegłego stulecia nie było jeszcze w Warszawie stałych wystaw dzieł sztuki plastycznej. Urządzane na terenie Sztuk Pięknych Wystawy, trwały zaledwie kilka dni i obejmowały tylko prace jej uczniów. Reszta artystów, których już  wówczas w środowisku warszawskim nie brakło, nie miała sposobności prac swych przedstawiać społeczeństwu. Pierwszym lokalem publicznym (rok 1853) którym obrazy można było oglądać i zakupywać był prywatny handel przedmiotów malarsko- piśmiennych Henryka Hirszla mieszczący się w sklepie przy Krakowskim Przedmieściu, w pałacu br. St. Potockiego.  Aby zaradzić temu niekorzystnemu dla rozwoju sztuki stanowi rzeczy, grono artystów, jak Franciszek Kostrzewski, Ludwik Kurella, Tytus Maleszewski, Karol Marconi, Józef Simmmler, Szermentowski, Schouppe, Tegazzo, Zarzycki i inni z Wojciechem Gersonem na czele postanowili urządzić "Wystawę Krajową, która została otwarta 3 lipca 1858 roku w byłym pałacu Mokronowskich na rogu ul. Królewskiej i Krakowskiego Przedmieścia.
Powodzenie z jakim wystawa ta spotkała się, było bodźcem dla jej organizatorów do zrealizowania projektu snującego się w ich umysłach: założenia Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Zajęto się więc opracowywaniem ustawy, która też została w  październiku 1860 roku przez władze rosyjskie zatwierdzona, a w grudniu tegoż roku odbyło się pierwsze zebranie członków założycieli (których liczba przekroczyła setkę), pod „opieką" Kuratora Okręgu Naukowego Warszawskiego Muchanowa, który z  urzędu objął prezesurę nowo powstającego stowarzyszenia.
Pierwszy Komitet wyłoniony na organizacyjnym zebraniu stanowili: Leon Dembowski, Edward bar. Rastawiecki, dwaj profesorowie Szkoły Sztuk Pięknych: Rafał Hadziewicz i Konstanty Hegel, Juliusz Kossak, Justynian Karnicki, Józef Ignacy Kraszewski,  Aleksander hr. Przeździecki, Stanisław hr. Zamoyski, Alfred Schouppe, January Suchodolski, Józef Simmler, Wacław Łuszczewski i Solnicki (dwaj ostatni i dyrektor Szkoły Sztuk Pięknych Ksawery Kaniewski uważani byli za rządowych komisarzy).
W ten oto sposót powstała placówka mająca przed sobą wielkie zadania do spełnienia. Celem jej określonym pierwszym artykułem Ustawy było „rozkrzewianie Sztuk Pięknych w kraju oraz niesienie pomocy i zachęty artystom, a zwłaszcza młodzieży wychodzącej ze Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie". Program tej działalności został już w następnym roku rozszerzony zaproszeniem do brania udziału w wystawach artystów polskich „z zagranicy". Wystosowano odpowiednie pisma do Grottgera, Loefflera, Szlegla ze Lwowa, Piotrowskiego z Królewca, Rodakowskiego z Paryża i Macholda z Wiednia.
Pierwszym przedsięwzięciem Towarzystwa Zachęty S. P. było urządzenie wystawy dzieł malarskich, rzeźbiarskich i projektów architektonicznych w lokalu odziedziczonym na kilka miesięcy po „Wystawie Krajowej' . Pomieszczenie to składało się z ,,5 sal i  jednego małego pokoju jednooknowego na pierwszym piętrze pałacu niegdyś Mokronowskich przy rogu ulic Krakowskiego Przedmieścia i Królewskiej". Na pierwszej wystawie tej z roku 1861 występuje długi szereg nazwisk, podanych w katalogu  sporządzonym przez Józefa Ignacego Kraszewskiego, które następnie przez długie lata będą się przesuwać przez sale wystawowe Zachęty. Następną siedzibą Towarzystwa, od początku 1863 roku, były sale pierwszego piętra Hotelu Europejskiego na rogu Krakowskiego i Czystej. Lokal ten, jak również i poprzedni nie odpowiadał celowi, światło było „niskie, boczne i nieczyste", ,,przyćmione  wśród lata wysokimi kasztanami rosnącymi przed domem". "W obydwu tych lokalach rzeźba miała dla siebie tylko jeden pokoik jednooknowy, wąski, a jako na piętrze się znajdujący niepozwalający na pomieszczenie ciężkich posągów kamiennych". Uzyskane dopiero przez Zachętę w roku 1868 pomieszczenie, do czego przyczynił się zasłużony Towarzystwu Alfred Schouppe, w części budowli pobernardyńskiej na Krakowskim Przedmieściu zapewniło jej na lat 15 dogodniejsze warunki lokalowe. „Galeria pierwszopiętrowa, o arkadach otwartych, a wysokich pod którymi dotąd gnieździły się tylko gołębie i wróble była owym kąskiem pociągającym dobry smak artystyczny, wszystkich wzdychających do lepszego światła dla obrazów i rzeźb pisze Wojciech Gerson. Trzeba było jednak to nowe pomieszczenie odpowiednio urządzić i przyozdobić malowidłami i rzeźbami. W tym celu Komitet ogłosił konkurs. Z zakrojonego na szeroką skalę projektu część tylko została zrealizowana: a mianowicie ozdobienie sufitu pięcioma plafonami wykonanymi przez Gersona.
W dogodniejszych więc teraz znacznie warunkach mogło Towarzystwo Z. S. P. prowadzić dalej swą owocną działalność przynoszącą pożytek społeczeństwu i artystom. Wobec zamknięcia dla publiczności Muzeum Sztuk Pięknych, wystawy Zachęty jedynie dostarczały sposobności obcowania ze sztuką; to też zdając sobie w pełni sprawę z wartości tej misji społecznej jaką miało wówczas Towarzystwo w Warszawie do spełnienia, Komitet postanowił dzieła artystów najwybitniejsze, w miarę rozporządzalnych funduszów nabywać i tworzyć Zbiory własne, wzbogacając je następnie uzyskiwanymi również darami od artystów i miłośników.
Pierwszym objektem zakupionym do Muzeum T. Z. Sz. P., które następnie tyle posiadać będzie cennych dzieł, była „Śmierć Barbary Radziwiłłówny" Simmlera, która wywoływała zachwyt publiczności warszawskiej oglądającej ten obraz jeszcze na  wystawie krajowej. „Śmierć Barbary" została następnie wykonana w miedziorycie, i rozsyłana była wszystkim członkom Tow. Z. Szt. P. jako roczne premium. Zwyczaj ten wprowadzony od początku istnienia Towarzystwa, jak również i rozlosowywanie uprzednio zakupionych dzieł artystów między członków Zachęty, był ważnym ogromnie czynnikiem propagandowym, budzącym zainteresowanie plastyką wśród szerokich kół nie tylko stolicy, lecz i prowincji. Entuzjasta sztuki, niestrudzony działacz na polu artystycznym, pedagogicznym i społecznym, Wojciech Gerson wieloletni wiceprezes Zachęty tak ujmuje znaczenie wystaw urządzanych przez Towarzystwo: „dzieła sztuki pomieszczane na wystawach bezustannie oddziaływać będą na publiczność zaprawiając jej smak estetyczny i stanowiąc ciągłe otwarte pole współzawodnictwa w pracy i postępie dla artystów".  On to łącznie z komitetem był inicjatorem wielu nowych poczynań Towarzystwa. Pomoc artystom, udzielanie im stypendiów na kształcenie się zagranicą, zakupywanie dzieł, pośredniczenie w sprzedaży — oto jedna ze stron działalności Towarzystwa.
Świadectwem doniosłości znaczenia tej działalności Towarzystwa było oświadczenie publiczne Matejki „Gdyby nie T. Z. Szt. P. nie byłbym tem czem jestem", pierwsze bowiem prace Jego zakupione zostały przez Zachętę oraz dzięki tej instytucji przez prywatnych mieszkańców Królestwa, którzy się z pracami Matejki zapoznali na wystawach urządzonych przez T. Z. Szt. P. Od pierwszych lat swego istnienia Zachęta nie ograniczała się do niesienia pomocy, do okazywania zainteresowania artystom związanym tylko ze środowiskiem warszawskim, odwrotnie, darzyła czujną opieką tych, którzy pozostawali poza granicami kraju, lub przebywali w innych jego dzielnicach. ,,Artyści krakowscy w ogóle, a między innymi Gryglewski utrzymywali, iż przeważnie z Warszawy i Tow. naszego żyją. Toż samo można powiedzieć i o wielu innych warszawskich artystach, jak o tych Polakach którzy poza granicami kraju w ogniskach artystycznych życie pędzą".
Przez długie lata rzec można w Zachęcie koncentrowało się całe życie artystyczne Warszawy, nie tylko przybywano na wystawy, które w pewne dnie tygodnia udostępniane były, dzięki najniższym opłatom (5 kop), najszerszym warstwom, ale i na odczyty, pogadanki, obchody. Tutaj znów wymienić trzeba nazwisko Gersona, on to bowiem prowadzi cykle wykładów z zakresu Historii Sztuki, kieruje studiami rysunkowymi odbywającymi się w specjalnie na ten cel przeznaczonej sali itp. Komitet wykazywał dużą inicjatywę, oto np. zamierzał wydawać czasopismo, ale projekt ten nie został zrealizowany z powodów różnych trudności, m. in. nie uzyskania aprobaty u władz. Doszło natomiast do skutku inne wydawnictwo p. t. "Przewodnik do opisu dawnych pomników sztuki" (w celu ocalenia onych od zagłady) z dołączeniem XV tablic typów budownictwa rzeźby i malarstwa, ułożony przez Delegację Komitetu Towarzystwa Sztuk Pięknych w Królestwie Polskim pod przewodnictwem Aleksandra Lessera". Przedsięwzięcie to świadczy dowodnie o dbałości Komitetu nie tylko o współczesną, lecz i dawną polską sztuką. Po upływie lat 15-tu stanęło przed Komitetem nowe i bardzo trudne zagadnienie: konieczność wynalezienia dla Zachęty innej siedziby, galerię bowiem pobernardyńską należało, zgodnie z umową, opróżnić dla Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Zresztą sprawa lokalu dla Towarzystwa już przedtem stawała się paląca, gdyż zajmowany przez nie lokal stawał się zbyt ciasny, tak, że zachodziła potrzeba urządzania dodatkowych wystaw w Salonie Ungra, na Krakowskim Przedmieściu w pałacu Potockich, dla pomieszczenia prac "wielkich rozmiarów i wystaw „mistrzów nowoczesnych" (1882). Po opuszczeniu galerii pobernardyńskiej Towarzystwo mieściło się jakiś czas w Resursie Obywatelskiej, a następnie w pawilonie żelaznym na dziedzińcu pałacu Józefa Potockiego. Mimo tych niedogodności lokalu Towarzystwo nie ustaje w swej akcji, nie ogranicza się do popierania tylko malarstwa i rzeźby, ale również otacza opieką architekturę, ukazując publiczności projekty kościołów, domów itp. oraz "sztukę ornamentacyjną" , urządzając wystawy tego działu obejmujące eksponaty z zakresu malarstwa, malowania na porcelanie i drzeworytnictwa, które było włączone do tego działu. Jak z tego widać, wszystkie dziedziny sztuki plastycznej, łącznie z przemysłem artystycznym, cieszyły się opieką i poparciem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Pod koniec XX stulecia wzrósł znacznie ruch artystyczny w Warszawie. Odpowiednio też do tego i Towarzystwo Z. Szt. P. starało się rozwijać coraz intensywniejszą działalność; na przeszkodzie temu stał ustawicznie brak odpowiedniego pomieszczenia  dla wzrastających coraz bardziej liczebnie zbiorów i rozszerzających się wystaw. Wobec tego Komitet rozpoczął usilniejsze zabiegi o zebranie funduszów na budowę nowego gmachu. Ostatecznie w roku 1900 Zachęta doczekała się własnej siedziby obecnej, uzyskanej dzięki dużej ofiarności publicznej i skrzętnych zabiegów Komitetu. Z chwilą tą kończy się czterdziestolecie istnienia Tow. Z. Szt. P. i rozpoczyna się nowa era w jej życiu.
Wystawa urządzona pod nazwą Pierwszego Czterdziestolecia Zachęty rzuca światło na rozwój sztuki polskiej (głównie malarstwa) drugiej połowy XIX wieku; ze względów technicznych większy nacisk położony został na malarstwo aniżeli na rzeźbę, która ograniczona została z małymi wyjątkami tylko do dzieł znajdujących się w Zbiorach Zachęty, z tego też względu w tym wstępie charakteryzuję tylko malarstwo.
W doborze eksponatów starałam się uwypuklić środowisko warszawskie, gdyż ono niewątpliwie nadawało ton wystawom w Zachęcie, aczkolwiek jak już była mowa wyżej, nie brakło na nich i dzieł artystów z innych środowisk artystycznych. Artyści warszawscy byli przecież inicjatorami i założycielami Towarzystwa, należało więc im właśnie poświęcić najwięcej uwagi. W momencie powstawania T. Z. Szt. P. istniała jeszcze na terenie Warszawy Szkoła Sztuk Pięknych, jej też profesorowie Rafał Hadziewicz i Konstanty Hegel weszli do komitetu organizacyjnego, a prace na pierwszą wystawę prócz nich nadesłali ich koledzy Marcin Zaleski, Chrystian Breslauer i Aleksander Kamiński. Oni to działając przez długie lata na niwie pedagogicznej, kształtowali młodzież artystyczną po zamknięciu Szkoły Sztuk Pięknych w tak zwanej Klasie Rysunkowej — Szkole Rysunkowej (otwartej w stanowiącej przez długie lata (aż do 1904 r.) jedyną uczelnią artystyczną Królestwa). Ówczesne malarstwo rozwijało się w kilku kierunkach, główny nacisk zgodnie z tendencjami tej epoki położony był na malarstwo historyczne i religijne oraz portretowe. W tym duchu działał przede wszystkim Komitet Tow. Z. Szt. P. ogłaszając konkursy na obrazy o treści historycznej i religijnej. "W tym też duchu oddziaływali wydatnie malarze tej miary jak Józef Simmler, lub taką cieszący się popularnością jak Aleksander Lesser i Rafał Hadziewicz. Wbrew tym tendencjom, kierunek spychany na plan dalszy, malarstwo rodzajowe zaczyna wyrabiać sobie coraz większą wziętość u publiczności. Już obraz Leopolda Loefflera „Powrót po napadzie Tatarów" wystawiony na pierwszej wystawie Zachęty (1861) walczy o pierwszeństwo co do powodzenia, z „Barbarą Radziwiłłówną", zapewniając autorowi głośność nazwiska w całym kraju. W ślad jakby za Loefflerem idą inni malarze tworząc obrazy o treści anegdotyczno-rodzajowej i anegdotyczno-historycznej przy czym w ujęciu tych tematów zaznacza się coraz silniejsze występowanie motywów polskich. Wśród reprezentantów najstarszej generacji artystów, których prace występują na obecnej wystawie na podkreślenie zasługuje Chrystian Breslauer, którego nie bez słuszności, nazwać należy twórcą Warszawskiej Szkoły Krajobrazu. On to bowiem zachęcał młodzież do pracy nad tym, wówczas mało popularnym rodzajem sztuki, on wpajał im zasady nowoczesnego studiowania krajobrazu na wolnym powietrzu, zamiast jak było to w dawniejszym zwyczaju-malowania go z pamięci, w czterech ścianach pokoju. Uczniami Breslauera byli Gerson, Cegliński, Kostrzewski, Szermentowski, Brzozowski, Świeszewski, Malecki i inni. Wśród wymienionych uczniów Breslauera na specjalne wyróżnienie zasługuje Wojciech Gerson. Nazwisko jego wielokrotnie cytowane przy sposobności omawiania działalności jego organizacyjnej w T. Z. Szt. P. musi być raz jeszcze wymienione, jako malarza.
Gerson w twórczości swej odbijał zamiłowania epoki do malarstwa historycznego i dawał wyraz nowym - krajobrazowi. Prócz tego należy jeszcze podkreślić duże znaczenie Gersona dla środowiska warszawskiego, jako długoletniego i pełnego zapału pedagoga rozwijającego działalność w tym kierunku na terenie Szkoły Rysunkowej i własnej prywatnej pracowni. Obok wymienionych kierunków reprezentowane jest też na tej wystawie i malarstwo batalistyczne — nazwiskami Juliusza Kossaka, Brandta, M. Gierymskiego, którzy snują dalej nić tego rodzaju malarstwa, rozpoczętego tak chlubnie przez Orłowskiego i Michałowskiego. Założenie w r. 1859 "Tygodnika Ilustrowanego", a w kilka lat później "Kłosów" otwiera nowe możliwości dla artystów-ilustratorstwo w tych i powstałych później innych czasopismach. Staje do tej pracy wielu z wyżej wymienionych artystów jak Juliusz Kossak, Kostrzewski, Tegazzo i inni. Rodzaj tej sztuki podniesiony do samoistnych kompozycji obrazowych znalazł w osobie Andriollego jednego z najwybitniejszych przedstawicieli. Śledząc rozwój malarstwa polskiego na eksponatach zgromadzonych na tej wystawie, dają się zauważyć u artystów wcześniejszej generacji wpływy malarstwa monachijskiego, z jemu właściwym zamiłowaniem do tematów anegdotyczno-historycznych, z ciemnym kolorytem. Stopniowo u młodych artystów, którzy między innymi i za radą Wojciecha Gersona kierowali się na dalsze studia nie do Niemiec lecz do Francji, zaczynają się przejawiać wpływy nowego impresjonistycznego kierunku, ciemny ciężki koloryt ustępuje palecie o barwach jaśniejszych i czystszych.
Ten "polski impresjonizm" z małym wyjątkiem (Gierymski, Podkowiński) ma specjalny charakter, jest to malarstwo plenerowe, które nie rezygnuje z tematu na korzyść naukowo opracowanej symfonii barw, jak np. Chełmoński, Fałat. Podałam tu tylko nazwiska artystów będących wyrazem pewnych dążeń tej epoki w malarstwie polskim na terenie głównie Warszawy. Całą wielką ich resztę, również nieraz wiele znaczącą z różnych względów, polecam uwadze zwiedzających wystawę.

Materiał tu zebrany nie mógł być kompletny z powodu szerokich ram czasowych i dużej ilości działających w tym okresie artystów.
Ponadto muszę zaznaczyć, że cały właśnie szereg czołowych artystów nie jest reprezentowany najlepszymi swymi pracami, że Matejko, Wyczółkowski np. są zaznaczeni skąpo głównie z tego powodu, że w ostatnich czasach poświęcone im były wystawy specjalne. Zasadą zaś tej wystawy było pokazanie w pierwszym i rzędzie obrazów do tej pory nie wystawianych w Zachęcie, lub też oglądanych bardzo dawno.
Na wystawę nadesłano z prywatnych zbiorów dużą ilość obrazów w liczbie około 240, za co składam w imieniu Tow. Zachęty Szt. P. ich właścicielom jak najserdeczniejsze podziękowanie. Fakt, że apel T. Z. Szt. P. znalazł tak żywe odbicie świadczy, że związek zadzierzgnięty przez tę Instytucję ze społeczeństwem przed 80-ciu laty trwa nadal i mimo tak długiego okresu czasu nie uległ osłabieniu.
Dr. Jadwiga Puciata-Pawłowska

WYSTAWA PIERWSZEGO CZTERDZIESTOLECIA TOW. ZACHĘTY SZT. PIĘKNYCH

MALARSTWO

ALCHIMOWICZ KAZIMIERZ [1840—1916]
uczeń Szkoły Rysunkowej w Warszawie i W. Gersona

1. Matka z dzieckiem, ol./pł., 100 x 70, sygn. „TC. Alchimowicz 1878"
wł. p. A. Rotwand
inne prace zobacz Zbiory T. Z. S. P. 104, 140, 354, 499

ANDRIOLLI MICHAŁ ELVIRO [1827—1893]
2. Przed chatą, ol./pł., 22 x 36, sygn. „An1886"
wł. p. K. Błoński

3. Alf i Wajdelota, tusz, gwasz, 84 x 63, sygn. „Andriolli 1888"
wł. p. A. Przybylski

4. Ilustracja do Konrada Wallenroda, tusz, piórko, 92 x 64, sygn. "Andriolii"
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda

5. Składanie darów J. I. Kraszewskiemu, rys.
wł. Muzeum Naród, w W-wie Nr. 1294
inne prace zob. Zbiory T. Z. S. P. 147—154

ANDRZEJKOWICZ-BUTOWTT MAGDALENA [1852—1933]
6. Kardynał Medici wśród ruin Rzymu, ol./pł., 137 X 91, sygn. „Magdalena Butowtt Andrzejkowicz Monachium 1879 r."
ze zbiorów s. p. St. Rotwanda
inne prace zob. Zbiory T. Z. S. P. 119, 142

BADOWSKI ADAM [1857—1903]
uczeń a następnie profesor Szk. Rys. w Warszawie, długoletni członek Komitetu T. Z. S. P.
7. Półakt, ol./pł., 56 x 41, sygn. „ABadowski 1880"
wł. p. dr. L. Brennejsen
in. pr. zob. Zbiory Tow. Z. S. P. Nr. 220

BAKAŁOWICZ WŁADYSŁAW [1833—1907]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie, wystawiał od 1861 r. w T. Z. S. P.
8. Dama w różowej sukni, ol./drz., 40 x 37 sygn. ,,W Bakałowicz"
wł. p. A. Przybylski

9. Ciekawa lektura, ol./pł., 65 x 81, sygn. „L. Bakałowicz"
wł. ks. J. Szmigielski
inne prace zob. Zbiory T. Z. S. P. 121, 177

BIEDROŃSKI LEON [1838—1911]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie
10. Chart, ol/pł., 133 x 166, sygn. Biedroński"
wł. p. A. Wieniawski
in. pr. zob. Zbiory T.Z. S.P. 119, 122

BILIŃSKA-BOHDANOWICZOWA ANNA [1858—1893]
uczennica W. Gersona
11. Włoszka, ol./pł., 91 x 72, sygn. „Anna Bilińska Paryż"
wł. p. A. Rotwand

12. Ruiny, ol./pł., 33 X 41, niesygn.
ze zbiorów s. p. St. Rotwanda

13. Głowa starca, ol./pł., 25 x 21, sygn. „A B 1862"
ze zbiorów s. p. St. Rotwanda
inne prace zob. Zbiory T. Z. S. P. 339

BRANDT JÓZEF [1841—1915]
wystawia w Tow. Zachęty od r. 1861
14. Chorąży, ol./pł., 82 x 63, sygn. „Józef Brandt z Warszawy, Monachium"
wł. P. A. Szreterowa

15. Wesele kozackie, ol./pł., 241 x 167, sygn. „Józef Brandt z Warszawy"
wł. p. M. hr. Przezdziecka

16. Fragment z obr. „Jarmark w Bałcie, ol./pł., 50 x 60, sygn. „J.B."
wł. p. I. J. Szper

17. Na zwiadach, ol./pł, 94 x 67, sygn. „Józef Brandt z Warszawy, Monachium"
wł. p. I. J. Szper
inne prace zob. Zbiory T. Z. S. P. 2, 55, 384, 455, 500, 5013

BRESLAUER CHRYSTIAN [1802—1882]
profesor Szk. Szt. P., następnie Szk. Rys. w W-wie, wystawiał w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych od r. 1861
18. Krajobraz norweski, ol./pł., 73 x 93, sygn. „C Breslaur 1868"
wł. T. Z. S. P.

19. Sycylia, ol./tekt., l5,5 x 25, sygn. „C Breslaur "
wł. ks. J. Szmigielski
inne prace zob. Zbiory T. Z. S. P. 26, 217

BROCHOCKI WALERY [1849—1923]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
20. Krajobraz, ol./pł., 58 x 61, sygn. " W. Brochocki Paris 1878"
wł. T. Z. S. P.

21. Pod wieczór, ol./pł., 30 x 46, sygn. "Walery Brochocki Kraków 1883"
wł. p. R. Herynowski
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 189

22. Kazimierz n/W. ruiny zamku, ol./pł., 56 x 92, "W. Brochocki 1900"
wł. p. S. Łaganowski

23. Pejzaż z krowami, ol./tekt., 47 x 67, sygn., "W. Brochocki"
wł. p. dr. L. Brennjsen

BRODOWSKI JÓZEF [1828 — 1900]
uczeń Szk. Szt. P . w W -wie, wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
24. Stado, ol./pł., 58 x 106, sygn. „Józef Brodowski 1878"
wł. p. A. Rotwand
inne prace zob. Zbiory T. Z. S. P. 52, 169, 192

BRZOZOWSKI FELIKS [1836 — 1892]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie, wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
25. Burza w górach, ol./pł., 32 x 39, sygn. „F. Brzozowski 1866"
wł. T. Z. S. P.

26. Krajobraz, ol./pł., 31 x 63, sygn. Brzozowski 1874"
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 15

CEGLIŃSKI JULIAN [1830—1903]
uczeń Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, jeden z założycieli Zachęty, wielokrotny laureat konkursów Zachęty, wystawiał w T. Z. S. P. od 1861 r.
27. Wieża Opatowska, ol./pł., 43 x 54, sygn. ,,J Cegliński"
wł. p. W. Malczewski

28. Martwa natura, akw./pap., 14 x 22, sygn. „J. Cegliński 1892"
wł. p. M. Gerson-Dąbrowska
inne prace zob. Zbiory T. Z. S. P. 49

CHEŁMIŃSKI JAN [1851 — 1925]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
29. Rozmowa, ol./pł, 44 x 547 sygn. „Jan Chełmiński"
ze zbiorów ś. p. St. Rotwand

30. Spotkanie, ol./pł, 41 x 59, sygn. „Jan Chełmiński Monachium 1876"
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 432

CHEŁMOŃSKI JÓZEF [1850—1914]
uczeń Szk. Rys. i W. Gersona
31. Zjazd na polowanie, ol./pł, 66 x 146, sygn. „Józef Chełmoński 1874"
wł. pp. H. i M. Szczodrowscy

32. Żydowski woziwoda, akw., 30 x 45, sygn. „Józef Chełmoński"
wł. p. E. Natanson

33. Pasterz na łące, ol./pł, 61 x 79, sygn. „Józef Chełmoński 1892"
wł. p. dr. I. Landsztein
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 3, 346, 347, 348, 501

CZACHÓRSKI WŁADYSŁAW [1851 — 1911]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
34. Dora, ol./pł., 56 x 42, niesygn.
wł. p. dr. A. Goldberżanka

35. Dama z kwiatami, ol./pł., 56 x 79, niesygn.
wł. T. Z. S. P.

36. Dama z klejnotem, ol./pł., 66 x 77, sygn. „Czachórski 1897"
wł. p. M. ks. Światopełk-Mirski

37. W salonie, szkic, ol./pł., 89 x 58, niesygn.
wł. p. dr. A. Goldberżanka
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 833

38. Odpoczynek w pracowni, ol./pł, 73 x 95, sygn. "Czachórski 1872 Monachium",
wł. p. E. Natanson

DUKSZTA-DUKSZYŃSKA EMILIA [1847-1898]
uczennica K. Kaniewskiego, i A. Lessera
39. Portret Aleksandra Lessera, ol./pł., 100 x 78, niesygn.
wł. T.Z.S.P.

40. Portret Aleksandra Gierymskiego, pastel, 72 x 60, sygn. "E. Dukszyńska 1875"
wł. ks. J. Szmigielski
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 164, 181, 240

DYLCZYŃSKI CYPRIAN [1836-1913]
uczeń Sz, Szt. Pięknych w W-wie, wystawiał w T.Z.S.P.
41. Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie w 1855 r., tusz, 30 x 52, sygn., "rys. C.Dylczyński 1855"
wł. T.Z.S.P.
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 613

EJSMOND FRANCISZEK [1859-1931]
uczeń Szk. Rys. w Warszawie i W. Gersona, czł. hon. T.Z.S.P.
42. A. B. C.-pierwsze czytanie, ol./pł., 25 x 33, sygn. "Fr. Ejsmond"
wł. T.Z.S.P.

43. Po polowaniu, ol./pł., 33 x 46, sygn. "Fr. Ejsmond"
wł. p. J. Wedel

44. Szczęśliwa rodzina, ol./drzew., 25 x 18, sygn. "Fr. Ejsmond"
wł. p. M. Ejsmondowa

45. Miłość macierzyńska, ol./pł., 130 x 90, sygn. "Fr. Ejsmond/Monachium"
wł. Muzeum Narodowe w Warszawie Nr. 33346
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 74, 259, 492

FAŁAT JULIAN [1853-1929]
46. Niedźwiedź, gwasz/pap/, 43 x 86, sygn. "Jul. Fałat 88"
wł. p. A. bar. Weyssenhoff

47. Powrót z polowania, akw., 44 x 86, sygn. "Jul. Fałat 95 Berlin"
wł. p. A. bar. Weyssenhoff

48. Studium głowy, akw./pap., 29 x 23, sygn. "Jul. Fałat"
wł. p. G. Gerliczowa

49. Zbieranie chmielu, akw./pap., 31 x 47, sygn. "Fałat 83"
wł. p. G. Gerliczowa
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 345, 454, 458, 458, 462, 496

GERSON WOJCIECH [1831—1901]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie, następnie prof. Szk. Rys. w W-wie, jeden z Założycieli T. Z. S. P., członek pierwszego Komitetu, następnie
prezes T -wa
50. Zabójstwo Przemysława, ol./pł., 154 x 231, sygn. "Wojciech Gerson. Warszawa 1887 r.
wł. T.Z.S.P.

51. Portret własny, ol./pł., 57 x 46, niesygn.
wł. T.Z.S.P.

52. Kazimierz i Aldona (fragm.), ol./pł., 115 x 86, sygn. „Wojciech Gerson 1890"
wł. J. Rudnicki

53. Z Tatr, ol./pł., 65 x 81, sygn. „Wojc. Gerson 1875"
ze zbiorów s. p. St. Rotwanda

54. Giewont, ol./pł., 25 x 47, sygn. „Panu Józefowi Sikorskiemu WG.
3I/VIII 92"
wł. p. Ł. Danielewicz

55. Szczelina „Kraków w dolinie Kościeliskiej, ol./pł., 98 x 58, sygn. „Wojciech Gerson l89?"
wł. p. E. Natanson

56. Głowa, ol./pł., 43 x 38, sygn. „WG" (zw.)
wł. ks. J. Szmigielski
in. pr. zok. Zbiory T. Z. S. P. 31, 36, 37, 42, 102, 107, 108, 115, 118, 124, 131, 136, 137, 156, 186, 199, 228, 282, 353, 538

GIERYMSKI ALEKSANDER [1849 — 1911]
uczeń Szk. Rys. w W-wie

57. Paryż we mgle, akwar., 26 x 35, sygn. „ AGierymski"
wł. ks. J. Szmigielski

58. Łodzie nad rzeką, ol./drz., 38 x 50, sygn. „Al. Gierymski"
wł. ks. J. Szmigielski
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 336, 337, 344, 379, 416, 424, 804, 8o5, 806, 807, 808, 809, 818

GIERYMSKI MAKSYMILIAN [1846 — 1874]
uczeń Szk. Rys. W w -wie
59. Szarża, ol./pł. 49 x 68, niesygn.
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda

60. Na łące, pastel, 30 x 37, sygn. „M. Gierymski"
wł. ks. J. Szmigielski
in. pr. zob Zbiory T. Z. S. P. 36, 267, 338, 378, 541

GRYGLEWSKI ALEKSANDER [1833—1879]
61. Wnętrze kościoła ol./pł., 56 x 68, niesygn.
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda

62. Wnętrze Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, ol./pł., 95 x 121, niesygn.
wł. p. K. bar. Lesserowa
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 46, 187

HADZIEWICZ RAFAŁ [1803—1886]
profesor Szk. Szt. P., następnie Szk. Rys. w W-wie, członek pierwszego Komitetu Tow. Zach. Szt. P., wystawiał w Zachęcie od r. 1861
63. Autoportret, ol./pł., 40 x 33, niesygn.
wł. p. dr. J. Puciata - Pawłowska

64. Św. Piotr z Alkantary, ol./pł., 47 x 58, niesygn.
wł. T. Z. S. P.

65. Portret Edwarda bar. Rastawieckiego, ol./pł., 65 x 34, niesygn.
wł. Muzeum Narodowego w Warszawie Nr. 77843

66. Błogosławieństwo Jakuba, ol./pł., 65 x 56, niesygn.
wł. p. d-rowa Lublinerowa
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 231, 236, 250

HOROWITZ LEOPOLD [1838—1917]
wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
67. Autoportret, ol./pł., 74 x 65, sygn. „LH"
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda

68. Portret pani Blochowej, ol./pł., 116 x 88, niesygn.
wł. p. A. bar. Weyssenhoff

69. Portret damy w czarnej sukni, ol./pł., 120 x 86, sygn. „LH 1876"
wł. p. J. bar. Weyssenhoff
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 190, 588

JASIŃSKI ZDZISŁAW [1863—1932]
70. Chora matka, ol./pł., 120 x 163, sygn. „Z Jasiński Monachium 1889"
wł. p. A. Rotwand
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 636, 887

KAMIŃSKI ALEKSANDER [1823—1886]
profesor Szk. Szt. P., następnie dyrektor Szk. Rys. w W-wie
71. Głowa starca, ol./pł., 54 x 45, niesygn.
wł. T. Z. S. P.

KANIEWSKI KSAWERY [1809—1865]
prof. Szk. Szt. Pięknych, następnie dyrektor Szk. Rys. w W-wie, jeden z założycieli i członek pierwszego Komitetu T. Z. S. P., wystawiał od r. 1861
72. Autoportret, ol./pł., 107 x 93, niesygn.
wł. T. Z. S. P.

73. Portret Z. bar. Rastawieckiej, ol./pł., 99 x 77, sygn. „Kaniewski mal. w Warsz. 1851"
wł. T. Z. S. P.

74. Portret damy, ol./pł., 103 x 83, sygn. „X.Kaniewski malował 1864"
ze Zbiorów ś. p. St. Rotwanda
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 90,795

KAPLIŃSKI LEON [1826—1873]
wystawiał w Tow. Zachęty od r. 1861

75.Portret Seweryna Markiewicza, powstańca z 1863 r., ol./pł., 53 x 42, sygn. „L K" (zw)
wł. T. Z. S. P.

76. Chata, ol./pł., 22 x 27, sygn. „L K" (zw)
wł. ks. J. Szmigielski
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P, 79, 100

KAUZIK JAN [1860—1930]
uczeń, następnie profesor Szk. Rys. w W-wy
77. Studium murzyna, ol./pł., 150 x 110, sygn. "Kauzik 1884"
wł. p. St. Kauzik
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 450, 800

KOLBERG ANTONI [1816—1890]
wystawiał w Zachęcie od 1861 r.
78. Głowa starca, ol./pł., 61 x 49, niesygn.
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 264

KOSSAK JULIUSZ [1824—1899]
jeden z założycieli i członków pierwszego Komitetu T. Z. S. P., wystawiał w Zachęcie od r. 1861
79. Portret pana K., akw., 23 X 19, sygn. „Juliusz Kossak 858 dla pani Walerci"
wł. p. W. Jasiński

80. Powrót z kampanii krymskiej, akw., 57 x 98, sygn. "J Kossak 1859"
wł. p. J. Pułaska

81. Stadnina, ol./pł., 89 x 175, sygn. "J Kossak 1865"
wł. p. A. Iwański

82. Chłopiec na koniu, akw., 45 x 38, sygn. „Juliusz Kossak 1866"
wł. p. J. Pułaska

83. Masztalerz, akw., 36 x 44, sygn. „Juliusz Kossak 1879"
wł. p. A. Rotwand

84. Polowanie z chartami, akw., 32 x 45, sygn. Juliusz Kossak 1880"
wł. p. A. Rotwand

85. Rodakowski pod Custozzą, ol./pł., 29 x 58, niesygn.
wł. p. L. Danielewicz

86. Utarczka, akw., 32 x 45, sygn. Juliusz Kossak 1895"
wł. p. I. J. Szper

87. Jeździec, akw., 24 x 29, sygn. „Juliusz Kossak 1881"
wł. p. I. J. Szper

88. Chłopi, akw., 31 x 28, sygn. „Kossak 1892"
wł. p. I. J. Szper
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 48, 59, 73, 463, 481, 537

KOSTRZEWSKI FRANCISZEK [1826—1911]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie, wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
89. Maciek nad Maciek, ol./pł, 60 x 85, sygn. „F. Kostrzewski 1858"
wł. p. R. hr. Przezdziecki

90. Chrzciny, ol./pł, 73 x 131, sygn. „1879 FKostrzewski"
wł. p. L. hr. Łubieńska

91. Za chlebem, ol./pł, 33 x 47, sygn. „F. Kostrzewski"
wł. p. A. Goerne

92. Letnie popołudnie, ol./pł., 26 x 35, sygn. „FKostrzewski"
wł. ks. J. Szmigielski
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 7, 25, 45, 193, 440, 819

KOTARBIŃSKI WILHELM [1840—1922]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
93. Odaliska, sepia, 33 x 69, sygn. „Wilhelm Kotarbiński"
wł. pp. H. i .M. Szczodrowscy
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 335, 394

KOWALSKI WIERUSZ ALFRED [1849—1916]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
94. Autoportret, ol./pł., 100 x 79, sygn. „A Wierusz Kowalski", wł. p. bar. Dangel

95. Zima, ol./pł., 80 x 122, sygn. „A Wierusz Kowalski"
wł. p. A. Rotwand

96. Polowanie par force, ol./pł., 28 x 32, sygn. „A W Kowalski"
wł. p. A. Rotwand
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 436, 466, 497

KOZAKIEWICZ ANTONI [1841—1929]
97. Cyganie, ol./pł., 41 x 70, sygn. „A Kozakiewicz"
wł. p. E. Błoński

98. Wesele krakowskie, ol./pł., 61 x 100, sygn. „A Kozakiewicz"
wł. p. E. Błoński
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 174, 178, 439, 568

KRASZEWSKI JÓZEF IGNACY [1812—1887]
członek pierwszego Komitetu T. Z. S. P.
99. Pejzaż górski, ol./pł., 69 x 100, niesygn.
wł. Biblioteka Narodowa im. Marsz. J. Piłsudskiego

100. Las nad rzeką, 97 x 68, sygn. „J I Kraszewski 1867"
wł. Biblioteka Narodowa im. Marsz. J. Piłsudskiego
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 75

KURELLA LUDWIK [1833—1902]
uczeń Szk. Szt. P., w W-wie, wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
101. Wędrówka cyganów, ol./pł., 102 x 70, sygn. "Ludw. Kurella"
ze zbiorów ś. p. St Rotwanda

102. We włoskim miasteczku, ol./pł., 37 x 61, sygn. „Lud. Kurella"
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob Zbiory T. Z. S. P. 278

LENTZ STANISŁAW [1862—1920]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
103. Portret Mieczysława Frenkla, ol./pł., 120 x 100, sygn. „St. Lentz"
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 328, 398, 729, 730, 767

LESSER ALEKSANDER [1814—1884]
jeden z założyciel i członek pierwszego Komitetu T. Z. S. P.
104. Obrona Trembowli, ol./pł., 105 x 150, sygn. „A Lesser 1854"
wł. p. H. bar. Lesserowa

105. Jan Kazimierz w klasztorze, ol./pł., 30 x 36, sygn. „A Lesser"
wł. p. K. bar. Lesserowa

106. Ucieczka Grzymisławy z Bolesławem Wstydliwym z więzienia, ol./pł., 52 x 43, niesygn.
wł. p. A. Przybylski
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 50, 227, 229, 23o, 286, 486

LOEFFLER LEOPOLD [1828—1898]
wystawiał w T. Z. S. P. od. r. 1861
107. Swaty, ol./pł., 87 x 137, niesygn.
wł. p. A. Przybylski

108. Śmierć Czarnieckiego, ol./pł., 78 x 105, niesygn.
wł. p. W. Jasiński
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 11, 277

MALCZEWSKI JACEK [1855—1929]
109. Krajobraz, ol./pł., 53 X 42, sygn. „J Malczewski"
wł. ks. J. Szmigielski

110. Druid, ol./pł., 61 X 46, sygn. "1877"
wł. p. A. Wieniawski

111. Narcyz, ol./drz., 52 X 42, sygn. J. Malczewski 98"
wł. p. E. Natanson
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 6, 731

MAŁECKI WŁADYSŁAW [1836 — 1900]
wystawiał w T. Z. S. P. od 1861 r.
112. Wnętrze wystawy T. Z. S. P. w gmachu pobernardyńskim, ol./pł., 33 X 33, sygn. „W Malecki 1884 r."
wł. T. Z. S. P.

113. Pikieta powstańców, ol./pł., 28 X 47, sygn. „A. W. Małecki"
wł. p. A. Przybylski

114. Miasteczko, ol./tekt., 28 X 50, sygn. „W. Małecki"
ze zbiorów p. St. Rotwanda
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 67, 101, 165,437

MALESZEWSKI TYTUS [1829—1895]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie, członek Komitetu T. Z. S. P., wystawiał od r. 1861
115. Przy miodzie w piwnicy, ol./pł., 78 X 65, sygn. "T Maleszewski"
wł. p. dr. L. Brenejsen
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 123, 273, 478, 532

MASŁOWSKI STANISŁAW [1853—1901]
uczeń W. Gersona
116. Jesienią, ol./pł., 30 X 39, sygn. „S. Masłowski 88"
wł. p. R. Herynowski

117. Taniec kozakow, ol./pł., 124 X 220, sygn. „Stanisław Masłowski, Warszawa, 22/4 1883"
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 326, 419, 631, 681, 8o3

MASZYŃSKI JULIAN [1847—1901]
uczeń w. Gersona, długoletni członek Komitetu i prezes T. Z. S. P.
118. Portret własny, akw., 50 X 38, sygn. „J. Maszyński"
wł. T. Z. S. P.

119. Szkic do obrazu "Polonia", ol./pł., 87 X 31, niesygn.
wł. p. H. Maszyńska

120. Portret pana W. M., akw., 50 X 36, sygn.,"J. Maszyński"
wł. p, H. Maszyńska

121. Portret panny B. W., akw., 60 X 36, sygn. "J. Maszyński"
wł. p. H. Maszyńska

122. Głowa, akw., 23 X 17, sygn. „J. Maszyński"
wł. p. M. Gerson Dąbrowska
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 81, 103, 117, 138, 283, 803

MATEJKO JAN [1838—1898]
wystawiał w T . Z. S. P. od r. 1861
123, Głowa serafa, akw., 74 X 57, niesygn.
wł. p. J. Popowski
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 51, 491, 56, 732, 733, 5001, 5002, 5003, 5007, 5014

MIELNICKI FRANCISZEK [1820—1892]
wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
124. Portret Józefa Simmlera, ol ./pł., 120 X 78, niesygn.
wł. T. Z. S. P.

MILLER KAROL [1839—1919]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie
125. Portret art. mal. Alfreda Schouppego, ol./pł., 71 x 60 (owal), sygn. „K. Miller"
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. Zbiory T. Z.S. P. Nr. 162, 163, 255, 391, 392, 426, 551,883

MONIUSZKO JAN [1855—1910]
uczeń Szk. Rys. w W-wie i W. Gersona
126. U lichwiarza, ol./pł., 63 X 81, sygn. "Moniuszko"
wł. p. R. Herynowski
in. pr. zob Zbiory T. Z. S. P. 550

127. W winiarni, ol./pł,, 72 X 104, sygn. „J. C. Moniuszko AD 1891"
Ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 550

OWIDZKI JAN [1852—1913]
uczeń. Szk. Rys. w W-wie
128. Na huśtawce, ol./pł., 37 X 64, sygn. „Jan Owidzki 1896"
wl. p. dr. L. Brennejsen

129. Przerwany pojedynek, ol./pł., 59 X 95, sygn. „Jan Owidzki"
wł. p. A. Goerne

PIECHOWSKI WOJCIECH [1849—1913]
uczeń Szk. Rys. w W-wie, W. Gersona 1 J. Brandta
130. Oczepiny, ol./pł., 66 X 94, sygn. „Wojciech Pieckowski"
wł. T. Z. S. P.

131.. Satyra na Witkiewicza, ol./pł., 43 X 90, sygn. ,,W. Piechowski 1887"
wł. p. dr. L. Brennejsen

132. Głowa starca, ol./pł., 44 X 36, niesygn.
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 715

PILLATI HENRYK [1832—1894]
uczeń Sz. Szt. P. w W-wie, wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
133. Handel końmi, ol./pł., 31 X 55, sygn. „H Pillati 1867"
wł. T. Z. S. P.

134. Odpoczynek, ol./pł., 3l X 39, sygn. ,,H Pillati"
wł. T. Z. S. P.

135. Weselisko, akw., 28 X 37, sygn. „H. Pillati"
wł. p. A. Przybylski
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 9, 61, 111, 143, 144, 363, 364, 802

PIOTROWSKI ANTONI [1853—1924]
136. W miasteczku, ol./pł., 86 X 130, sygn. „A. Piotrowski"
ze zbiorów ś.p. St. Rotwanda
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 638, 644, 648, 649, 801, 820

PODKOWIŃSKI WŁADYSŁAW [1866—1895]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
137. Krajobraz, ol./pł., 59 X 66, sygn. „Podkowiński"
wł. p. dr I. Landsztein

138. Nad wodą, ol./pł., 72 X 92, niesygn.
wł. p. J. Regulski

139. Szkic do obr. "Szał", węgiel, 58 X 38, sygn. „Podkowiński"
wł. p. E. Natanson
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. Nr. 451, 534, 54o, 556, 611

PRUSZKOWSKI WITOLD [1846—1896]
140. Madej, ol./pł., l39 X 114, niesygn.
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 716, 855, 5010, 5011, 5012, 5020—5024.

RUŚKIEWICZ FRANCISZEK [1819-1880]
141. Kościół w Oleksowie, ol./pł, 41 x 61, sygn. "F. Ruśkiewicz 1859"
wł. p. N. Mazurowska

142. Krajobraz, ol./pł., 83 x 112, sygn. "F. Ruśkiewicz 1863"
wł. p. St. Brzeziński

ROSEN JAN [1854-1936]
uczeń F. Kostrzewskiego i J. Brandta
143. Zdobycie baterii, ol./pł., 77 x 123, sygn. "J Rosen Paris 1900"
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda

SCHOUPPE ALFRED [1812-1899]
jeden z założycieli i członek pierwszego Komitetu T.Z.S.P., wystawiał w T.Z.S.P. od r. 1861
144. Tatry-Pyszna, ol./pł., 66 x 55, sygn. "G. Pyszna w Tatrach 18AS85"
wł. T.Z.S.P.

145. Motyw z Doliny Kościeliskiej, ol./pł., 80 x 127, sygn. "Z Doliny Kościeliskiej Schouppe 1886"
wł. T.Z.S.P.

146. Z Saskiej Kępy, rys., 21 x 29, sygn. "Z Saskiej Kępy 18AS89"
wł. p. M. Gerson-Dąbrowska
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 94, 95, 96, 185

SIDOROWICZ ZYGMUNT [1846-1881]
147. Poranek, ol./pł., 37 x 60, sygn. "sygn. Sidorowicz 1879"
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 38, 129

SIMMLER JÓZEF [1823-1868]
jeden z założycieli i członek pierwszego Komitetu T.Z.S.P., wystawiał w T.Z.S. P. od r. 1861
148. Autoportret, ol./pł, 86 x 65, sygn. "Joseph Simmler pinx 843"
wł. p. S. Spiess

149. Portret córki, ol./pł, 115 x 83, sygn. "J. Simmler 1854"
wł. p. S. Spiess

150. Szkic do obr. "Śmierć królowej Barbary", ol./pł., 34 x 29, niesygn.
wł. p. S. Spiess

151. Śmierć królowej Barbary, ol./pł., 205 x 235, sygn. "Varsovie, J. Simmler 1860"
wł. T.Z.S.P.

152. Portret pani M. G., ol./pł., 144 x 105 (owal), sygn. "J. Simmler 1864"
wł. p. L. hr. Łubieńska

153. Męczeństwo św. Józefata, ol./pł., 74 x 55, niesygn.
wł. p. S. Spiess

154. Portret panny S., ol./pł., 132 x 96, sygn. "J. Simmler 1886"
wł. p. J. Kozłowska

155. Portret pana J. B., ol./pł., 34 x 27, niesygn.
wł. p. T. Bogusławski
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 19, 20, 82, 289, 323, 352, 395, 423, 427, 428, 429, 443, 444, 445, 446, 705, 872

STANISŁAWSKI JAN [1860-1907]
uczeń Szk. Rys. w W-wie i W. Gersona
156. Cmentarz, ol./tekt., 25 x 33, sygn. "Jan Stanisławski"
wł. p. A. Przybylski

157. Pejzaż, ol./pł., 11 x 22, sygn. "Jan Stanisławski"
wł. p. L.Danielewicz

158. Staw, ol./drz., 15 x 25, niesygn.
wł. p. L. Danielewicz

159. Bodiaki, ol./pł., 45 x 31, sygn. "Jan Stanisławski"
wł. pp. H. i M. Szczodrowscy
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 375, 377, 743, 744

STRZAŁECKI WANDALIN [1855-1915]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
160. Prządka, ol./pł., 41 x 25, sygn. "Wandalin Strzałecki 1889"
wł. p. W. Sułkowski

161. Oświadczyny, ol./pł., 58 x 44, sygn. "Wandalin Strzałecki 1882"
wł. p. A. Przybylski

162. Dama w białej sukni, ol./pł., 48 x 40, sygn. "1884 rok Wandalin Strzałecki"
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda"

163. Rzymski amfiteatr, ol./pł., 24 x 37, niesygn.
wł. p. S. Spiess
in. pr.zob. Zbiory T.Z.S.P. Nr 57, 274, 351, 547

STYKA JAN [1858-1925]
164. Złożenie do Grobu, ol./pł., 267 x 400, sygn. "Jan Styka pinx. canem pinxit Thaddaeus filius eiusdem A.D.1900"
wł. kościół M.B. Zwycieskiej

SUCHODOLSKI JANUARY [1795-1875]
jeden z założycieli i członek pierwszego Komitetu T.Z.S.P. wystawiał od r. 1861
165. Bitwa pod Raszynem, ol./pł., 139 x 185, sygn. "J.Suchodolski 1855"
wł. T.Z.S.P.
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 14, 39, 54, 84, 85, 89

ŚWIESZEWSKI ALEKSANDER [1839-1895]
uczeń Szk. Szt. Pięknych w W-wie
166. Czarny Staw Gąsienicowy, ol./pł., 80 x 120, sygn. "A. Świeszewski Monachium"
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P.113, 173, 196

SZERMENTOWSKI JÓZEF [1833-1876]
uczeń Szk. Rys. w W-wie, wystawiał w T.Z.S.P. od roku 1861
167. Chrzest na wsi, ol./pł., 53 x 36, sygn. "Szermętowski 1856"
wł. p. R. hr. Przezdziecki

168. Krajobraz, ol./pł., 26 x 34, sygn. "J. Szermętowski 1860"
wł. p. A. Sturm

169. Droga, ol./pł., 58 x 80, sygn. "J.Szermętowski 1860"
wł. p. J. bar. Weyssenhoff

170. Kościołek w górach , ol./pł., 45 x 50, sygn. "J.Szermentowski Paris 1866"
wł. p. J. bar. Weyssenhoff

171. Pejzaż z Bretanii, ol./pł., 38 x 46 cm, sygn. "J. Szermentowski"
wł. ks. J. Szmigielski

172. Wschód księżyca, ol./drz., 21 x 18 cm, sygn. "J. Szermentowski"
wł. ks. J. Szmigielski
in. pr. zob. Zbiory T.Z.S.P. 41, 47, 109

SZERNER WŁADYSŁAW [1836-1912]
uczeń Szk. Szt. Pięknych w W-wie
173. W miasteczku, ol./pł., 5l x 76, sygn „Władysław Szerner" ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda

174. W polu, ol./pł., 36 x 53, sygn. „Władysław Szerner 1875"
wł. T.Z.S.P.

SZWOJNICKI ROMAN [1845-1912]
uczeń Szk. Rys. i W. Gersona, kilkakrotnie człon. Komitetu T. Z. S. P.
175. Powstańcy 1863 r., ol./pł., 40 x 87, sygn. „R. Szwojnicki Mnichów 1875"
ze zbiorów ś. p. St. Rotwanda
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 145, 176

TEGAZZO FRANCISZEK [1829-1879]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie
176. Góry świętokrzyskie, ol./pł., 87 x 130, niesygn.
wł. pp. K. Chmielewscy

177. Droga do Marek, ol./pł., 47 x 63, niesygn.
wł. pp. K. Chmielewscy

178. Góra Jelenia, ol./pł., 37 x 43, niesygn.
wł. pp. K. Ckmielewscy

179. Wisła, ol./tekt., 24 x 34, niesygn.
wł. pp. K. Chmielewscy
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 167

WANKIE WŁADYSŁAW [1860-1925]
uczeń Szk. Rys. w W-wie, kilkakrotnie członek Komitetu T. Z. S. P.
180. Rybak, ol./pł., 66 x 54, sygn. „Władysław Wankie"
wł. p. A. Sturm
in. pr. zok. Zbiory T. Z. S. P. 6l6

WIESIOŁOWSKI LUDWIK [1854-1892]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
181. Pastuszka, ol./tekt., 24 x 14, sygn. „Ludwik Wiesiołowski"
wł. p. A. Przybylski

WOLSKI STANISŁAW [1859-1894]
uczeń W. Gersona
182. Patrol, gwasz, 36 x 31, sygn. „Stanisław Wolski 1891"
wł. p. R. Herynowski

183. Po polowaniu, gwasz, 42 x 52 cm, sygn. „St Wolski 89."
wł. p. dr. J. Puciata-Pawłowska
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 58

WYCZÓŁKOWSKI LEON [1852-1937]
uczeń Szk. Rys. w W-wie i W. Gersona
184. Widok na Kościół Mariacki, ol./pł., 69 x 61, sygn. „L. Wyczół"
wł. p. dr. I. Landsztein
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 182, 253, 388, 411, 412, 413, 414, 417, 488, 543, 562, 590, 594, 749, 750

WEYSSENHOFF HENRYK [1859-1922]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
185. Nenufary, ol./pł., 40 x 66, sygn. „Henryk Weyssenhoff 1899"
wł. p. J. Weyssenhoff
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 560, 609

ZALESKI MARCIN [1796-1877]
prof. Szk. Szt. Pięknych, następnie Szk. Rys. w W-wie, wystawiał od 1861 r.
186. Wnętrze kościoła, ol./pł., 75 x 62, sygn. „MZ 1865" (litery związane)
wł. p. A. Rotwand

187. Widok na Łazienki, ol./pł., 76 x 101, sygn. „M. Zaleski 1838"
wł. p. A. Rotwand

188. Kościół Sakramentek, ol./pł., 25 x 32, sygn. "M. Zaleski"
wł. p. L. Danielewicz

189. Zamek Królewski w Warszawie, ol./pł., 73 x 100, niesygn.
wł. p. L. Danielewicz

190. Wnętrze kościoła N. M.. P., ol./pł., 48 x 37, niesygn.
wł. p. L. Danielewicz
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 29, 172, 382, 383

RZEŹBA

BRODZKI WIKTOR [1825—1904]
191. Popiersie J. I. Kraszewskiego, marmur, wys. 76
wł. Muzeum Wojska

192. Psyche z gołąbkiem, marmur, wys. 232 (z postumentem) sygn, "W. Brodzki"
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 301, 499, 607, 608, 764

GODEBSKI CYPRIAN [1885—1908]
193. Kuszenie, marmur, wys. 115, sygn. „Cyp. Godebski"
wł. T. Z. S. P.
in pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 564. 787

KUCHARZEWSKI LUDWIK [1842—1889]
uczeń Szk. Rys. w W-wie

194. Ks. Pijar Jakub Falkowski, brąz
wys. 46, sygn. „L. Kucharzewski Roma 1870"
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 300

MARCONI LEONARD [1836—1889]
uczeń Szk. Rys. w W-wie wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
195. Poeta Felicjan Faleński, gips
wys. 67, niesygn.
wł. T. Z. S. P.

OLESIŃSKI ANTONI [1857—
uczeń Szk. Rys. w W-wie
196 Feliks Gebethner, marmur, wys. 75,
sygn. ,,A Olesiński 1889"
wł. T. Z. S. P.

197. Aleksander hr. Przezdziecki, marmur, medalion, średn. 45, niesygn.
wł p. R kr. Przezdziecki

PRUSZYŃSKI ANDRZEJ [1836—1895]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie, wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861

198. Św. Sebastian, brąz, wys. 85, sygn. „modelował A Pruszyński konkurs 1871"
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 309, 567

RYGIER TEODOR [1841—1919]
uczeń Szk. Rys. w W-wie
199. Kopernik, brąz, wys. 66, niesygn.
wł. T. Z. S. P.

200. Juliusz Kossak, brąz, wys. 62, sygn. „T Rygier 1889''
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. zbiory T. Z. S. P. 311, 596, 765, 790

STATTLER HENRYK [1834—1887]
wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
201. Niewinność, marmur, wys. 33, sygn. „H Stattler 1864"
wł. T. Z. S. P.

SYREWICZ BOLESŁAW [1835—1899]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie, wystawiał w T. Z. S. P.
202. Edward bar. Rastawiecki, marmur, wys. 65, sygn. ,,B. Syrewicz 1875"
wł. T. Z. S. P.

203. Justynian Karnicki, marmur, wys. 69, sygn. B. Syrewicz 1876"
wł. T. Z. S. P.

ŚWIĘCKI WOJCIECH [1825—1873]
uczeń Szk. Szt. P. w W-wie, wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
204. Niemen i Wilia, terrakota, medalion, śr. 46, sygn. „Paris 1870 AŚwięcki"
wł. T. Z. S. P.

TATARKIEWICZ JAKUB [1798—1854]
wystawiał w T. Z. S. P. od r. 1861
205. A. Canova, marmur, medalion, 30 X 27, niesygn.
wł. prof. W. Tatarkiewicz

206. Thorvaldsen, medalion, 30 X 27, niesygn.
wł. prof. W. Tatarkiewicz

WELOŃSKI PlUS [1849—1931]
uczeń, następnie dyrektor Szk. Rys. w W-wie
207. Gladiator, wys. 190, sygn. ,,P. Weloński Roma"
wł. T. Z. S. P.

208. Kalina, marmur, wys. 180, sygn. „f. P. Weloński Roma 1893"
wł. T. Z. S. P.
in. pr. zob. Zbiory T. Z. S. P. 505, 506

Przybyły podczas druku:
BUCHBINDER SZYMON [1850]
209. Abdykacja królowej Bony ol./pł., 70 X 106, niesygn.
wł. p. A. Rotwand

GRYGLEWSKI ALEKSANDER [1833—1879]
210. Wnętrze katedry na Wawelu, ol./pł., 77 X 63, niesygn.
wł. p. A Przybylski

ŁOŚ WŁODZIMIERZ [1849—1888]
211. Przed burzą, ol./pł., 44 X 73, sygn. „Włodzimierz Łoś 1885 Munchen"
wł. p. J. Michalaki