Nowości w ofercie Polskiego Domu Aukcyjnego – luty 2014

Z przyjemnością prezentujemy również m. in. płaskorzeźbę Konstantego Laszczki, abstrakcję Jadwigi Maziarskiej czy projekt scenografii Ferdynanda Ruszczyca. Mamy nadzieję, że nowa kolekcja wzbudzi Państwa zainteresowanie.

Aleksander Koester (1864-1932)
„Kaczki”

olej/płótno naklejone na tekturę, wym.: 44,5 x 56 cm, sygn. p.d.: „A.KOESTER”
Na odwrocie pieczątka niemiecka: „Aus dem Nachlass des A. Koester Kunstmalers Diessen a./A.”. Podpis pod pieczątką spadkobiercy obrazów: „Peter Koester”

Prezentowane „Kaczki” są przykładem najbardziej charakterystycznego motywu malarskiego w twórczości artysty – ptactwa wodnego. Malarz potrafił w mistrzowski sposób przedstawić różnorodność ptasich piór. Tematyka ta przyniosła mu jednocześnie dużą popularność (z tego powodu był również znany jako „kaczka Koester”). Pomysł na ten wątek narodził się prawdopodobnie ok 1896 roku, kiedy po studiach Koester zamieszkał w znanej miejscowości artystycznej Południowego Tyrolu – Klausen.

Jacek Malczewski (1854-1929)
„Autoportret”

1921 r., olej/płótno, wym.: 33,8 x 44 cm, sygn. i datowany l. g.: „1921 JMalczewski”

Autoportrety stanowią charakterystyczny, znaczący temat w twórczości Jacka Malczewskiego. Były malowane zwykle w ujęciu realistycznym, często z towarzyszeniem postaci literackich czy baśniowych. Na opisywanej pracy zaprezentowana jest postać samego artysty. W roku powstania „Autoportretu” malarz został odznaczony Orderem Polonia Restituta IV klasy, a także ustąpił z funkcji profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w której nauczał z przerwami od 1896 roku. W 1921 roku artysta uczestniczył również w Wystawie Sztuk Polskiej w Grand Palais w Paryżu.

Konstanty Laszczka (1865-1956)
„Portret Józefa Brzezińskiego”

płaskorzeźba, drzewo, wys. 53 cm, sygn. p.d.: „K.Laszczka” oraz napis „Józefowi Brzezińskiemu”

Płaskorzeźba Konstantego Laszczki przedstawia uznanego biologa, botanika, profesora pierwszej w Polsce katedry ogrodnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim – Józefa Brzezińskiego. Prywatnie był on teściem wybitnego artysty. Praca posiada sygnaturę i jednocześnie autorską dedykację. Popiersie biologa umieszczone jest nad drzewami owocowymi. Prezentowana płaskorzeźba posiada swój odlew w brązie, który znajduje się na grobowcu Józefa Brzezińskiego.

Józef Świrysz-Ryszkiewicz (1888-1942)
„Jesień”

1916 r., olej/tektura malarska, wym.: 53 x 78,2 cm, sygn. i datowany p.d.: „Kochanemu Julowi Dunikowskiemu/szczery przyjaciel JózSwirysz-Ryszkiewicz 1916″

Zygmunt Rozwadowski (1870-1950)
„Czwórka”

olej/płótno, wym.: 77,5 x 112 cm, sygn. p. d.: „Z.Rozwadowski/Zakopane”

Prezentowany obraz stanowi doskonały przykład twórczości Zygmunta Rozwadowskiego. Artysta znany jest ze znakomitych scen batalistycznych, rodzajowych (w tym z polowań, jarmarków, życia dworu) oraz wielkiego zamiłowania do przedstawiania sylwetek koni. „Czwórka” powstała w Zakopanem, do którego artysta przeniósł się po II wojnie światowej (w 1946 r.). Zamieszkał tam w willi Jordanówka Wcześniej jednak wielokrotnie odwiedzał stolicę Tatr. Praca powstała prawdopodobnie w latach 40-tych. Charakteryzuje się niezwykłym dynamizmem, nasyceniem koloru. W tym późnym okresie twórczości prace Rozwadowskiego opisywane są jako dzieła o „barwach jasnych, intensywnych, czasem zestawionych w wibrujące układy plam”.

Ferdynand Ruszczyc (1870-1936)
„Sala Kirkora”

akwarela, gwasz na podrysowaniu ołówkiem/tektura, wym.: 48 x 67,5 cm (w świetle oprawy), sygn. l. d.: „F Ruszczyc”

Opisywany obraz stanowi projekt sali do „Balladyny” Juliusza Słowackiego, wystawianej w Teatrze Polskim w Warszawie w reżyserii Maksymiliana Węgrzyna. Premiera sztuki odbyła się 7 V 1914 roku. Dodatkowo prolog do tej sztuki „Wielkim cieniom” został ułożony i przedstawiony przez Ferdynanda Ruszczyca. Już po śmierci artysty, w roku 1938 do sztuki „Balladyna”, tym razem w reżyserii Osterwy w warszawskim Teatrze Narodowym, ponownie użyto jego scenografii, odtworzonej przez Stanisława Jarockiego. Według M. Biernackiej „cechą kostiumów projektowanych przez Ruszczyca był umowny historyzm i bogactwo szczegółu, a dekoracji – także malarskość pejzażu”. W scenografii stworzonej do „Balladyny” dostrzegano eklektyzm stylistyczny. Projekty scenograficzne stanowiły jedno z ważniejszych artystycznych działań Ferdynanda Ruszczyca. W jego odczuciu teatr był „tworzeniem światów, połączeniem wszystkich sztuk”, stąd zajmował istotne miejsce w artystycznym życiu.

Literatura.: „Polskie życie artystyczne w latach 1890-1914″, Warszawa 1967, il. 68.

Włodzimierz Terlikowski (1873-1951)
„Kwiaty w wazonie”
1923 r., olej/płótno, wym.: 60,2 x 92 cm, sygn. i datowany p.d.: „1923/Terlikowski”, sygn. i datowany p.g.: „1923/Terlikowski”

Henryk Rabinowicz (ok. 1900-1942)
„Podwórko”

1929 r., olej/płótno, wym.: 47,5 x 58 cm, sygn. i datowany p. d.: „H. Rabinowicz-29 r.”

Tematyka ujęta w obrazie wpisuje się w zainteresowanie Rabinowicza tym, co zniszczone i zrujnowane w krajobrazie, i co zwykle mało atrakcyjne dla widza: połamane płoty, spustoszone domy czy zagrody. Opuszczone podwórko ze starą zabudową, utrzymane jednak w ciepłej kolorystyce, potwierdza te inspiracje. Charakterystyczne dla twórczości malarza były także widoki architektoniczne, głównie Kazimierza nad Wisłą, do którego wyjeżdżał często w latach 30-tych. Henryk Weber zwracał uwagę na „reumatyczne uliczki z poranionymi tyłami domów i postrzępionymi parkanami”, typowe dla tego miasta. Rok przed powstaniem opisywanego obrazu, artysta uczestniczył w wystawie Salonu Wiosennego Sztuki Żydowskiej w lokalu Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych. Od 1930 roku Rabinowicz brał udział m. in. w wystawach organizowanych przez Instytut Propagandy Sztuki. Dwa lata po namalowaniu „Podwórka” artysta indywidualnie zaprezentował swoje prace w Salonie Datynera. W tym okresie (1932 rok) Rabinowicz wziął także udział w wystawie zorganizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Kazimierza n. Wisłą.

Henryk Epstein (1891-1944?)
„Martwa natura z ananasami”

olej/płótno, wym.: 40,2 x 50 cm, sygn. l.d.: „H. Epstein”
Na odwrocie nalepka niemiecka z Düsseldorfu, nalepka „Originalgemalde” z nazwiskiem i tytułem pracy po niemiecku oraz tytuł pracy po francusku

Martwe natury dosyć często były motywem malarskim w twórczości Henryka Epsteina. W sposobie ich malowania można dostrzec inspiracje postimpresjonizmem, fowizmem i kubizmem. Martwe natury z lat 20-tych opisywane są jako „ujęte lekko z góry. Owoce (zwłaszcza jabłka), rośliny i proste przedmioty […] ustawione na niskim stoliku […] malowane były w dość ciemnej, ciepłej tonacji, zapewne w sztucznym świetle. Szczegóły zostały precyzyjnie oddane za pomocą walorowego modelunku, kształty zaś ujęte wyrazistym konturem”. Martwe natury z drugiej połowy tej dekady charakteryzują się jaśniejszą tonacją i mocniejszą fakturą stosowanych plam. Wśród elementów towarzyszących martwej naturze na obrazach Epsteina pojawiają się także ptaki (utrzymane w nurcie ekspresjonizmu) i ryby (np. w pierwszej połowie lat 30-tych). Prezentowana „Martwa natura z ananasami” jest ciekawym przykładem twórczości Henryka Epsteina.

Natan Grunsweigh (1880-1966/1977?)
„Pejzaż miejski”

olej/tektura, wym.: 22,8 x 22,5 cm w św. p-p., sygn. l. d.: „Grunsweigh”

Pejzaże Natana Grunsweigha były inspirowane postimpresjonizmem. W latach 20-tych, jak pisze Jerzy Malinowski i Barbara Brus-Malinowska miały charakter „statycznie ujętych pejzaży z przedmieść o precyzyjnie uwydatnionym, zgeometryzowanym konturze i zielonobrunatnym kolorycie”. W przedstawianej pracy, mimo że nie jest datowana, można dostrzec potwierdzenie tego opisu. W kolejnej dekadzie Grunsweigh w swoich pejzażach stosował żywszą kolorystykę, zróżnicowaną fakturę, a tym samym obrazy te były „bardziej ekspresyjne”. „Pejzaż miejski” wpisuje się w zainteresowanie artysty motywem pejzażowym.

Jadwiga Maziarska (1916-2003)
„Kompozycja abstrakcyjna”

olej/płótno, wym.: 65 x 65 cm. Na odwrocie napis: „Jadwiga Maziarska/Kraków, Sobieskiego 1 m 5″.

W „Kompozycji abstrakcyjnej” można dostrzec cechy malarstwa Maziarskiej charakterystyczne dla jej późnej twórczości: „kolorystyczne bogactwo powstałych wówczas prac ujawniło niemal dziecięcą radość zestawiania jaskrawych plam barwnych”. W obrazie wyczuwa się dynamiczność, ruch, spotęgowane kolorystyczną różnorodnością. Malarstwo Maziarskiej jest magiczne, niejednoznaczne, niedookreślone. Jak pisał Dutkiewicz: „sztuka Maziarskiej jest sztuką znaków. Ich kształty i barwy są metaforą treści ukrytych w człowieku i przyrodzie”.

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Kościółek”

ołówek/papier, wym.: 25 x 20,5 cm w św. p-p., sygn. p. d.: „J.N.”

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Widok wnętrza”

technika mieszana/papier, wym.: 20 x 15,5 cm w św. p-p., sygn. p. d.: „J.N.”

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Witraż”

akwarela/papier, wym.: 23 x 32 cm w św. p-p., sygn. p. d.: „J.N.”

Projekty witraży są kolejnymi obok polichromii pracami Jerzego Nowosielskiego w obrębie architektury sakralnej. Zdobią one np. wnętrze kościoła Opatrzności Bożej w Wesołej koło Warszawy. Witraże można zaliczyć do interesującego dorobku twórczego Nowosielskiego. Malowane były na płaszczyźnie siatki zbudowanej z kwadratów, zwykle z wykorzystaniem czystych kolorów, niejednokrotnie z nawiązaniami do malarstwa ikonowego.

Noty Biograficzne:

1. Aleksander Koester urodził się 10 lutego 1864 roku w Bergneustadt, zmarł w Monachium 21 grudnia 1932 roku. Jego rodzicami byli Bernard i Emilie. Początkowo, zgodnie z sugestią rodziców, odbył staż aptekarski w Wintzheim w miejscowości Colmar w 1882 roku (zdał nawet egzamin na asystenta apteki). Jego marzeniem była jednak kariera artystyczna. W 1885 roku dostał się do Akademii Sztuk Pięknych Wielkiego Księcia Badenii w Karlsruhe. Jego nauczycielami byli m. in. Carl Hoff i Claus Meyer. W trakcie studiów Koester utrzymywał się z malowania portretów. Odbył wiele podróży artystycznych, które były inspiracją do powstania obrazów o tematyce rodzajowej. Po ukończeniu studiów przeniósł się do Klausen, znanej miejscowości artystycznej Południowego Tyrolu, gdzie bardzo dużo pracował. Okres ten wywarł duży wpływ na jego malarstwo (określa się go jako najbardziej twórczy w jego karierze) oraz życie osobiste. Zamieszkał tam w 1896 roku. Wówczas malował wiele obrazów bezpośrednio z natury. W tym czasie narodził się jeden z najbardziej charakterystycznych motywów malarskich Koestera: ptactwo wodne (szczególne kaczki). Tematyka ta przyniosła mu dużą popularność (z tego powodu był również znany jako „kaczka Koester”). Malarz potrafił w mistrzowski sposób przedstawić różnorodność ptasich piór. Początkowo malował w nurcie realistycznym, później jednak w jego malarstwie widać zainteresowanie impresjonizmem. Tworzył także martwe natury, sceny rodzajowe, w jego malarstwie można znaleźć motywy holenderskie. Artysta posiadał swoją pracownię w Monachium od 1898 roku. W miesiącach letnich często przebywał w Górnej Bawarii, gdzie utrwalał na płótnie tamtejsze piękne krajobrazy. W jego malarstwie pejzażowym pojawiają się także widoki Jeziora Bodeńskiego i okolic o różnych porach dnia i zróżnicowanej pogodzie. W okresie I wojny światowej artysta przeniósł się do Monachium. Następnie wraz z rodziną zamieszkał w swojej drugiej rezydencji w Diessen (miał tam również swoją pracownię). W tym czasie malował nadbrzeżne krajobrazy, kwiaty i martwe natury, jednak to motyw kaczki był najbardziej popularny w jego sztuce. Artysta został wyróżniony np. złotym medalem na wystawie światowej w St. Louis w 1904 roku. Malarz przyjaźnił się m. in. z jednym z ostatnich greckich przedstawicieli szkoły monachijskiej Spyridon Vikatosem. Koester był członkiem monachijskiego Stowarzyszenia Artystów i uczestniczył w licznych wystawach artystycznych. Część obrazów Aleksandra Koestera znajduje się w archiwum Muzeum Miasta Klausen (w 2008 roku zorganizowało ono dużą wystawę jego prac).W Klausen od 2005 roku, znajduje się pomnik z brązu Aleksandra Koestera zaprojektowany przez prof. Rainera Martina.

2. Jacek Malczewski urodził się w 1854 roku w Radomiu, zmarł w roku 1929 w Krakowie. Był inicjatorem i głównym przedstawicielem symbolizmu w polskim malarstwie na przełomie XIX i XX wieku. Początkowo uczył się rysunku pod opieką L. Piccarda, a także jako wolny słuchacz uczęszczał do klasy W. Łuszczkiewicza w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Dzięki namowom Jana Matejki podjął normalny tok studiów, a w międzyczasie pobierał lekcje rysunku u F. Cynka. Wiedzę uzupełniał również za granicą: w École des Beaux-Arts w Paryżu i Académie Suisse. Kurs z zakresu kompozycji w klasie mistrzowskiej Jana Matejki ukończył w roku 1879. Jacek Malczewski inspirował się w swojej twórczości dokonaniami Artura Grottgera oraz Jana Matejki. Widać w jego dziełach nawiązanie do tematów historycznych i poezji polskich romantyków. Twórczość artysty nacechowana jest patriotyzmem, martyrologiczną symboliką, a także polskim folklorem, tradycją, które przeplatane są motywami mitologicznymi czy biblijnymi. U Malczewskiego przewija się kilka powracających artystycznych wątków: m. in. tworzone autoportrety („Autoportret z Muzą”), Thanatos i śmierć, proces twórczy („Natchnienie malarza”), nurt egzystencjalny („Rusałki”), tematyka eschatologiczna („Przepowiednia Ezechiela”) czy obrazy inspirowane poematem Juliusza Słowackiego „Anhelli”. Artysta podróżował do takich krajów, jak Włochy, Grecja, Turcja czy Francja. Należał do Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” (był jednym z założycieli), wiedeńskiego Vereinigung Bildender Künstler Ősterreichs Secession. Brał udział również w ekspozycjach ugrupowania Odłam (1910) i wystawach Niezależnych (1911, 1927). Malczewski dał się poznać jako uzdolniony pedagog: wykładał w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (był także jej rektorem), na Wyższych Kursach dla Kobiet im. A. Baranieckiego i w Żeńskiej Szkole Sztuk Pięknych M. Niedzielskiej. Talent i indywidualny styl malarza był wielokrotnie doceniany np. medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i w Paryżu (1900). Pierwsza indywidualna wystawa Malczewskiego odbyła się w 1903 roku w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i Lwowie, oraz w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Potem odbyło się wiele kolejnych, w tym wystawy zbiorowe, również za granicą (Wiedeń, Petersburg czy Berlin).

3. Konstanty Laszczka przyszedł na świat w roku 1865 w Makowcu Dużym, zmarł w 1956 roku w Krakowie. Był wybitnym profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, rzeźbiarzem, ceramikiem, zajmował się grafiką i rysunkiem, a także malarstwem. „Jako mały chłopiec rozpoczyna Laszczka od wycinania kozikiem w drzewie i lepienia w glinie postaci ludzkich, świątków, głów. W szkole rysował i rzeźbił podobizny nauczycieli i kolegów podchwytując cechy charakterystyczne, mocno je uwydatniając, a karykaturalne nie raz ujęcie było ponoć powodem doznawanych przykrości” (Jadwiga Puciata-Pawłowska „Konstanty Laszczka. Życie i twórczość”). Edukację artystyczną pobierał w Warszawie w prywatnej szkole rzeźbiarza Jana Kryńskiego, a po jego śmierci u Ludwika Pyrowicza. Uzupełniał swoją wiedzę podczas stypendium w Paryżu (w 1891 roku wyjechał za granicę dzięki zdobyciu I nagrody w konkursie rzeźbiarskim Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych za akt kobiecy „Do kąpieli” i popiersie mężczyzny „Czarna dusza”). Uczęszczał do prywatnej szkoły Rodolpha Juliana. Ze względu na bardzo skromne stypendium, artysta musiał szukać prac dorywczych („ambicją jego było zachowanie pozorów dostatku wobec kolegów: gdy nie stać go było na obiad, mówił, że jest zaproszony”). Laszczka studiował także w Ecole Nationale et Speciale des Beaux Arts pod opieką Aleksandra Falguiera. W tym czasie utrzymywał kontakty z tamtejszą polską kolonią artystyczną i takimi twórcami, jak Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański i Władysław Ślewiński. Jak pisze Jadwiga Puciata-Pawłowska, Laszczka aktywnie brał udział w działaniach wymierzonych przeciw rusyfikacji: „rozdawał zakazane przez rząd reprodukcje „Kartonów Grottgera z cyklów Sybirskich i Wojny”, podejmował działalność oświatową […] prowadził także niebezpieczną działalność przewożenia do zaboru rosyjskiego zakazanych dzieł Mickiewicza, Słowackiego, Jeża”. Przez okres dwóch lat (1897-1899) pracował jako nauczyciel rysunku i modelowania w szkole Ronthalera. W roku w 1899 został profesorem na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i funkcję tę pełnił do 1935 roku, kiedy został przeniesiony na wcześniejszą emeryturę z powodu podpisania się na proteście przeciw Berezie Kartuskiej. Trzy lata później został mianowany profesorem honorowym. Rzeźbiarz niezwykle mocno zasłużył się w pracy na rzecz uczelni, był kuratorem stowarzyszeń studenckich, utalentowanym i lubianym pedagogiem i nauczycielem późniejszych, wybitnych artystów (jego podopiecznymi byli m. in. Bolesław Biegas, Xawery Dunikowski, Ludwik Puget, Włodzimierz Konieczny i Jan Szczepkowski). Konstanty Laszczka był autorem publikacji „Ceramika artystyczna”, „Keramos” i „Gawędy z uczniami”.

Artysta początkowo tworzył realistyczne rzeźby ludzi spotykanych w codziennych sytuacjach, a także portrety bohaterów narodowych w płaskorzeźbach. Tematyką tworzonych przez niego rzeźb były głównie wiejskie sceny rodzajowe, akty kobiece, typy ludowe. Tworzył wizerunki znanych postaci tamtych lat, aktorów, profesorów, lekarzy, członków rodziny (np. popiersia synów Bogdana i Czesława). Jak pisze autorka publikacji „pociągały go twarze niezwykłe, nazywał je maskami, zamierzał wyrzeźbić całe pokolenie współczesnych sobie wybitnych ludzi”. Prace Laszczki wykonane w pierwszych dekadach XX wieku charakteryzowały się realizmem i podkreślaniem fizjonomii postaci. W okresie Młodej Polski w swojej twórczości inspirował się mitologią słowiańską. Nawiązywał także do Rodina, co było widoczne szczególnie w kompozycjach z nagimi, leżącymi postaciami kobiecymi. Do jego dorobku zaliczają się również rzeźby monumentalne (np. Henryka Sienkiewicza czy Mikołaja Kopernika), ceramikę (szczególnie wazy, garnki, wizerunki zwierząt – również inspirowane podaniami i baśniami ludowymi czy mitologią) oraz medalierstwo („posługiwał się linią secesyjną, giętką, żywą, ekspresyjną. Wprowadzał ornamentykę o motywach ludowych, roślinnych, elementy elegorii i symboliki”). Artysta tworzył także karykatury, np. Teodora Axentowicza. Konstanty Laszczka był członkiem-założycielem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, należał do Stowarzyszenia „Rzeźba”, Wiedeńskiej Secesji i „Bundu”, paryskiej Societe Nationale des Beaux Arts oraz Polskiej Sztuki Stosowanej.

4. Józef Świrysz-Ryszkiewicz urodził się 15 maja 1888 roku w Warszawie, zginął w roku 1942. Malarz batalista, żołnierz. Malarstwa uczył się od swojego ojca, również artysty – Józefa Ryszkiewicza. Tematem jego obrazów były sceny z polowań, bitew oraz ukazujące wiejskie życie. Artysta należał do grupy Zespół, powstałej w 1925 roku. Swoje prace prezentował m. in. w warszawskiej Zachęcie i Instytucie Propagandy Sztuki (Wystawa Polskiego Malarstwa Batalistycznego w 1939 roku). Na ekspozycji Łowiectwo w Sztuce Polskiej w roku 1937 uzyskał nagrodę. Ryszkiewicz walczył w Legionach Polskich. Był ciężko ranny (cierpiał na niedowład ręki). Artysta był mocno związany ze środowiskiem żołnierskim. Pełnił funkcję oficera werbunkowego w służbie Naczelnego Komitetu Narodowego, następnie uzyskał stopień chorążego (pracował w Krajowym Inspektoracie Zaciągu). Ryszkiewicz od 1919 roku był rotmistrzem rezerwy ze starszeństwem i adiutantem ministra spraw wewnętrznych gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Malarz pełnił również funkcję wiceprezesa Związku Oficerów Rezerwy i Federacji Polskiego Związku Obrońców Ojczyzny. Artysta był autorem projektu odznaczenia Krzyż 70-lecia Powstania Styczniowego, wybitego w 1933 roku. 

5. Zygmunt Rozwadowski urodził się w 1870 roku we Lwowie, zmarł w roku 1950 w Zakopanem. Utalentowany malarz realista, dekorator, pedagog. Artysta znany z doskonałego sposobu malował sylwetek koni. Jego ojciec Juliusz był inżynierem i pedagogiem, matka Celestyna – nauczycielką w żeńskim gimnazjum. W latach 1883-1892 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych pod opieką m. in. Jana Matejki, a następnie w prywatnej szkole Antona Ažbégo w Monachium. Debiutował pod pseudonimem Jordan w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, jeszcze w latach studenckich. Po ukończeniu studiów Zygmunt Rozwadowski wyjechał do Lwowa, gdzie był profesorem we lwowskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego. Podczas I wojny światowej walczył w Legionach (służył w 1. Pułku ułanów w stopniu wachmistrza), wykonywał portrety (najczęściej konne), żołnierzy i oficerów. Stworzył także projekt rogatywki 1 pułku Ułanów Legionów Polskich. Artysta udzielał lekcji w swojej pracowni we Lwowie (prowadził nawet prywatną szkołę malarstwa). Po rozpoczęciu II wojny światowej przebywał na Węgrzech (uczestniczył w wystawach artystów polskich organizowanych przez Stefana Filipkiewicza). W 1939 roku ponownie udał się do Lwowa. Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał w Zakopanem w willi Jordanówka.

Rozwadowski tworzył obrazy batalistyczne z czasów napoleońskich, powstania listopadowego, I wojny światowej, a także portrety, pejzaże, sceny z motywami koni. Tematem jego obrazów były również sceny z życia żołnierzy, sceny z polowań czy jarmarków. W pracach o tematyce batalistycznej Rozwadowski stosował szeroki kadr i rozległą perspektywę. Według Słownika Artystów Polskich: „obrazy sprzed I wojny światowej cechuje stłumiona kolorystyka, skłonność do ujęć dekoracyjnych, nieraz do niemal secesyjnej stylizacji […]. W pracach późniejszych, o barwach jasnych, intensywnych, czasem zestawionych w wibrujące układy plam, Rozwadowski rzadko szukał nowych rozwiązań artystycznych.” Artysta brał udział w malowaniu „Panoramy Racławickiej” (wspólnie m. in. z Janem Styką i Wojciechem Kossakiem), „Golgoty”, „Panoramy siedmiogrodzkiej” i „Męczeństwa Chrześcijan” (ze Styką), a także „Bitwy pod piramidami” (z Kossakiem). Obok Tadeusza Popiela jest autorem dioramy „Branki tatarskie” i „Bitwy pod Grunwaldem”. W zakres jego działalności artystycznej wchodziło także malarstwo ścienne (np. w budynku Teatru Miejskiego we Lwowie) i ilustratorstwo (np. do książki Gustawa Morcinka „Zabłąkane ptaki”).

Artysta założył Związek Artystów Polskich we Lwowie w roku 1899 (od 1903 był jego prezesem). Należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie (w latach 1913-14 pełnił funkcję wiceprezesa), lwowskiego Koła Literacko-Artystycznego, a także Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Krakowskiego. Malarz uczestniczył w wielu wystawach w Polsce i poza jej granicami: m. in. w krakowskim i lwowskim TPSP, warszawskim TZSP, Lublinie, Rzeszowie, Londynie, Wiedniu, Zurychu. Pośmiertna wystawa Rozwadowskiego miała miejsce w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie w 1950 roku. Dzieła Zygmunta Rozwadowskiego wzbogacały zbiory m. in. Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Lwowie czy Ermitażu w Petersburgu.

6. Ferdynand Ruszczyc urodził się w miejscowości Bohdanów (obecnie Białoruś) 10 XII 1870 roku, zmarł w tym samym mieście 30 X 1936 roku. Znakomity malarz, grafik, inscenizator, pedagog, mocno związany z wileńskim życiem artystycznym. Wybitny polski pejzażysta epoki modernizmu. Jego ojciec Edward był wojskowym i urzędnikiem, matka Anna Margareta Alvina była z pochodzenia Dunką. Artysta uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Mińsku Litewskim. Rysunku uczył się u wychowanka akademii petersburskiej Kuźmy Jermakowa. Przez okres dwóch lat studiował prawo na Uniwersytecie w Petersburgu, a następnie od 1892 roku uczył się w akademii petersburskiej (już rok wcześniej przychodził na zajęcia jako wolny słuchacz). Jego profesorami byli m. in. Iwan Szyszkin i Archip Kuindża. W trakcie studiów był wielokrotnie nagradzany (m. in. dwukrotnie srebrnym medalem w roku 1892). Za obrazy „Wiosna, „Gwiazda wieczorna”, „Trytony” przyznano mu w 1897 roku dyplom i tytuł artysty. Już dwa lata wcześniej, otrzymał tytuł nauczyciela rysunków III stopnia („kłassnyj chudožnik”). Ruszczyc wiele podróżował po całej Europie (był m. in w Szwecji, Włoszech czy Francji). Malarz był członkiem i prezesem TAP „Sztuka”, należał do Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, Towarzystwa Szubrawców (stowarzyszenia moralnego, zorganizowanego na podobieństwo masonerii). Artysta był również jednym z założycieli i prezesem Towarzystwa Miłośników Wilna. Ruszczyc patronował Kołu Artystycznemu młodzieży polskiej, założonego w 1910 roku. Malarz przez osiem lat był także radnym Rady Miejskiej Wilna. Artyście przyznano nagrodę im. Probusa Barczewskiego za obraz „Potok wiosenny”. Został odznaczony również Legią Honorową (1922), Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta (1923), Złotym Krzyżem Zasługi (1929), hiszpańskim Orderem Izabeli Katolickiej (1932) i portugalskim Orderem Św. Jakuba (1932). Ruszczyc wspólnie z Xawerym Dunikowskim, Kazimierzem Stabrowskim i Karolem Tichym założył w Warszawie WSSP, otwartą w 1904 roku. Jako profesor prowadził katedrę malarstwa pejzażowego (prowadził zajęcia plenerowe m. in. na Saskiej Kępie i w Łowiczu). W mieszkaniu artysty odbywały się spotkania wileńskiej elity kulturalnej. W trakcie I wojny światowej malarz początkowo przebywał w Wilnie, gdzie porządkował zbiory sztuki Towarzystwa Przyjaciół Nauki. Następnie przeniósł się do rodzinnej miejscowości. Po wojnie artyście powierzono reorganizację Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Wileńskiego (był jego dziekanem, profesorem zwyczajnym, kierownikiem katedry malarstwa). Był także profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Stefana Batorego, a w 1936 roku otrzymał tytuł profesora honorowego tej uczelni. Po wojennych zniszczeniach sprawował pieczę nad renowacją mi. in. budynków akademickich. Ruszczyc publikował artykuły pod pseudonimem „o-k-o”, interesował się fotografią. Dzięki niemu utworzono w Wilnie w 1912 roku Miejskie Archiwum Fotograficzne. Należał także do Wileńskiego Towarzystwa Fotograficznego i był członkiem honorowym Fotoklubu Wileńskiego.

Artysta wziął udział w ogromnej ilości wystaw artystycznych, m. in. w II, III, IV Wystawie wiosennej akademii petersburskiej (corocznie wchodził w skład jury), wystawach TAP „Sztuka”, w warszawskim TZSP, TPSP we Lwowie i Krakowie, Poznaniu, Monachium, Londynie, Wilnie, Budapeszcie. Był również współorganizatorem np. wystawy w salonie secesji w Wiedniu (1906 r.), wystawy sztuki polskiej w Grand Palais w Paryżu. Urządził także pośmiertną ekspozycję prac Jana Stanisławskiego w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych (1907 r.). Rok po śmierci artysty w Wilnie miała miejsce wystawa jego prac. Ekspozycja monograficzna prac Ferdynanda Ruszczyca odbyła się w 2002 roku m. in. w Muzeum Narodowym w Krakowie i Muzeum Narodowym w Warszawie.

Początkowo Ferdynand Ruszczyc malował pejzaż morski, studia fal, czasami łączone z wątkami mitologicznymi (np. na obrazach dyplomowych). Ogromny wpływ na malarstwo Ruszczyca miała twórczość artystów rosyjskich końca XIX wieku (Isaaka Lewitana, Iwana Ajwazowskiego czy Archipa Kuindżiego), a także malarstwo skandynawskie i obrazy Jana Stanisławskiego. Artysta emocjonalnie postrzegał otaczającą naturę, Henryk Piątkowski określił go nawet jako „psychologa pejzażu”. Malarz pisał: „najsilniej odczuwam naturę, mógłbym powiedzieć, rozumiem ją – w dni szare. Niebo białe, a duże kępy drzew ciemne, ciemnosine, zielone”. W jego malarstwie powtarza się kilka motywów krajobrazowych związanych z rodzinnymi stronami, prezentowanych o różnych porach roku, bez niepotrzebnych detali (np. widok rodzinnego młyna w zaścianku Doukniewicze k. Bohdanowa). Artysta niejednokrotnie kontrastował ze sobą barwy ciemne i jasne, stosował perspektywę „pogrążoną” (z lotu ptaka), podwyższał linię horyzontu. Inspirując się japońskim drzeworytem przekładał na swoje malarstwo zbliżenia przedmiotów i wycinkowe kadry. Ciekawym sposobem było również ukazywanie pejzażu zza bezlistnych gałęzi drzew. Ekspresja w malarstwie Ruszczyca odgrywała znaczącą rolę. Przejawiała się w zniekształcaniu przestrzeni czy nadmiernym przerysowywaniu stosowanego motywu (np. obraz „Z brzegów Wilejki”). Charakterystyczne było także wykorzystywanie symboliki w pejzażu czy malowanie swoistych „dramatów pejzażowych”, jak określił to J. Buhak (np. w obrazie „Pustka”). Oprócz pejzaży artysta malował również wnętrza ulubionych domów (np. dworu w Bohdanowie). Ruszczyc aktywnie działał w środowisku teatralnym, był zdania, że: „teatr jest tworzeniem światów, jest połączeniem wszystkich sztuk”. Tworzył inscenizacje i scenografie widowisk teatralnych (np. wystawił „Lillę Wenedę” Juliusza Słowackiego i opracował dekoracje i kostiumy do „Księcia Niezłomnego” tego samego autora). Artysta przygotowywał także imprezy publiczne (m. in. dekorację katedry wileńskiej z okazji 500 – lecia bitwy pod Grunwaldem). Ruszczyc zajmował się także grafiką warsztatową i użytkową (z widocznym wpływem secesji), projektował winiety i ilustracje do wielu książek i czasopism, tworzył plakaty, druki okolicznościowe.

7. Włodzimierz Terlikowski urodził się w 1873 roku w Poraju koło Łodzi, zmarł w roku 1951 w Paryżu. Był uzdolnionym malarzem-samoukiem (jedynie przejściowo studiował w Monachium oraz w Paryżu w pracowni J. P. Laurensa). Jego styl wyróżniał się stosowaniem żywych, nasyconych kolorów (niejednokrotnie ze sobą konkurujących) oraz gęstą fakturą malarską. Tworzył głównie portrety, pejzaże (inspirowane podróżami) i martwe natury. Podróżował niemal po całym świecie: zwiedził Europę, Indie, północną Afrykę, Australię i Nową Zelandię. W Paryżu zamieszkał w 1911 roku. Miał tam kilka wystaw indywidualnych, wystawiał w Galerii Bernheim, Galerie La Boetie czy Galerie Barreiro. Swoje prace prezentował na Salonie Jesiennym w 1912 roku i Societe Nationale des Beaux-Arts w 1930 roku. Uczestniczył także w wystawach sztuki polskiej w Paryżu i Brukseli, w wystawach TZSP w Warszawie. W roku 1973 w Galerie Jean Charpentier miała miejsce retrospektywna wystawa dorobku Włodzimierza Terlikowskiego.

8.Henryk Rabinowicz urodził się ok 1900 roku w Warszawie, zginął w obozie zagłady w Treblince w 1942 roku. Nie ma pewnych informacji na temat jego edukacji artystycznej, jednak z pewnością kształcił się w tym kierunku. Malował głównie postimpresjonistyczne pejzaże (np. z Kazimierza Dolnego, do którego w latach 30-tych często jeździł na wakacje) i martwe natury. Tematem jego prac były również portrety. Malował w technice olejnej i akwareli. Artystę doceniano za budowę kolorystyczną obrazów (szczególnie tych z 2 poł. lat 30-tych XX w.), zwracano uwagę na ich „kolorystyczna siłę i czystość”. Charakteryzowały się one również nastrojowością. Zdaniem M. Skrudlika należał do grupy artystów z tzw. „szkoły paryskiej”. Jak pisze Natasza Styrny, artysta często stosował barwy jaskrawe, silnie je kontrastując. Dzięki temu obrazy nabierały pogodnego nastroju. W jego malarstwie odnaleźć można także zrujnowane domy i połamane płoty. Szczególnie widoki, architektura Kazimierza nad Wisłą były bliskie twórczości Henryka Rabinowicza. Henryk Weber w roku 1934 o fenomenie tego miasta pisał: „dla amatora zaułków istnieje tu pewna pikanteria. Znajdzie tu nędzę na jasno. Nigdzie może rachityczne i reumatyczne uliczki, z poranionymi tyłami domów i postrzępionymi parkanami nie mają tylu pysznych rumieńców i tyle słoneczno-kolorowego humoru, co tutaj”. O malarstwie Rabinowicza w końcu lat 30-tych Leon Strakun wypowiadał się jako o „zbyt surowym, monotonnym w kolorze i często przypadkowym w układzie”, podkreślając jednocześnie, że pejzaże artysty charakteryzują się „interesującą inwencją w malarskim konstruowaniu wycinka natury”. W jego malarstwie dostrzega się nawiązania do twórczości Natana Korzenia. Rabinowicz należał do Zawodowego Związku Polskich Artystów Plastyków, Zrzeszenia Żydowskich Artystów Malarzy i Rzeźbiarz (utworzonego w 1931 roku). Był członkiem ZZPAP, a także „Grupy Pięciu” i „Grupy Siedmiu” (obie grupy skłaniały się w kierunku postimpresjonizmu, niekiedy z elementami ekspresjonizmu). Rabinowicz wchodził w skład Zarządu Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych. Malarz uczestniczył w wystawach warszawskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (w 1913 roku debiutował obrazem „Studium z Łazienek”), a także gmachu Gminy Żydowskiej, siedzibie Żydowskiego Towarzystwa Krzewienia Sztuk Pięknych, a także Instytucie Propagandy Sztuki (1930-39), Instytucie Judaistycznym. Swoje prace prezentował we lwowskim i krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, Żydowskim Domu Akademickim, Kazimierzu Dolnym, Łodzi. Indywidualne ekspozycje Rabinowicza miały miejsce w Salonie Datynera (1931 r.), Żydowskim Domu Akademickim (1934 r. wspólnie z Józefem Śliwniakiem), salach stowarzyszenia „Braterstwo B’nei B’rith” (1936 r.). Obrazy artysty znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie, muzeum Narodowym w Warszawie oraz Muzeum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. Henryk Rabinowicz w trakcie II wojny światowej znalazł się w warszawskim getcie. Wraz z innymi artystami pracował przy produkcji materiałów ściernych w warsztacie Karla Heinza Müllera przy ulicy Mylnej. Zginął w komorze gazowej w Treblince w sierpniu 1942 roku.

9. Henryk Epstein (Chaim) przyszedł na świat w Łodzi w 1891 roku, zmarł prawdopodobnie w Auschwitz w roku 1944. Był jednym ze współtwórców kręgu Ecole de Paris – międzynarodowego środowiska artystycznego (obok m. in. Zygmunta Landau i Izaaka Lichtensteina). Ojciec malarza był właścicielem księgarni, zmarł gdy chłopiec miał zaledwie trzy lata. Edukację artystyczną pobierał początkowo w Szkole Rysunkowej Jakuba Kacenbogena w rodzinnym mieście. Następnie studiował przez pewien czas w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (1910-1911) i Academie de la Grande Chaumiere w Paryżu (do Francji przyjechał w 1912 roku, na stałe osiadł w Paryżu dopiero rok później, po dobyciu służby wojskowej w Kijowie). Epstein malował przede wszystkim pejzaże, a także martwe natury, kompozycje figuralne, akty. W jego twórczości wyraźnie widać inspiracje sztuką Cezanne’a i kubizmem (stosowanie uproszczeń, geometryzacji). Lata 20-te w malarstwie Epsteina charakteryzują się m. in. kontrastowo zestawionymi barwami i zróżnicowaniem faktury. Fowizm i ekspresjonizm typowy dla Ecole de Paris można dostrzec w obrazach przedstawiających sceny z życia artystycznego Paryża, sceny w kawiarniach czy widokach miejskich zaułków. Artysta zajmował się także ilustratorstwem (np. do dzieł G. Coquiota czy B. Bonardiego). Malarz publikował w żydowskim czasopiśmie artystycznym „Machmadim” (w języku jidysz), a także w piśmie „Renesans” (wydawanym w Londynie przez Leo Koeniga). Związany był z grupą artystów z tzw. La Ruche (to nazwa budynku zwanego potocznie „ul”, w którym wynajmowali pracownie artyści pochodzący głównie z Europy Środkowej i Wschodniej; Epstein również tam mieszkał). Wcześniej, kiedy artysta przebywał jeszcze w Polsce, utrzymywał kontakty z żydowskimi artystami skupionymi wokół Wincentego Braunera (również później, w latach 1910-1913 związany był ze środowiskiem żydowskim, uczestniczył w dyskusjach na temat narodowego stylu żydowskiego). Do kręgu znajomych Epsteina zaliczali się m. in. C. Soutine, M. Chagall czy A. Modigliani. W trakcie II wojny światowej malarz ukrywał się w okolicach miejscowości Epernon, jednak w 1944 roku znalazł się w obozie w Drancy, a stamtąd prawdopodobnie został wywieziony do Auschwitz. Henryk Epstein swoje prace prezentował na salonach w Paryżu: Jesiennym i Niezależnych (od 1921 roku), Salonie Tuileries (1927-1931). Dwa lata po śmierci artysty odbyła się jego wystawa w Galerie Berri-Raspail.

10. Natan Grunsweigh (Grunsweig) (Nathan) urodził się w Krakowie w 1880, zmarł być może między 1966 a 1977. Artysta żydowskiego pochodzenia. Zamieszkał w Paryżu prawdopodobnie przed wybuchem I wojny światowej. Tworzył pejzaże, portrety, martwe natury, a także widoki paryskich przedmieść. Malarz poszukiwał inspiracji w twórczości postimpresjonistów i kubistów. Pozostawał także pod wpływem tzw. Szkoły Paryskiej. W pracach Natana Grunsweig można znaleźć mocną kolorystykę czy precyzyjnie zarysowany kontur. W obrazach artysty znaleźć można także tematykę starotestamentową (szczególnie po II wojnie światowej). Artysta uczestniczył wielokrotnie w paryskich salonach: Jesiennym (1921, 1924, 1926-27, 1936-37), des Tuileries (1923, 1927, 1936) oraz Niezależnych (1925 r.). W czasie II wojny światowej, w 1943 roku został wywieziony do obozu koncentracyjnego. Grunsweigh przyjaźnił się paryską bohemą m. in. z Chaimem Soutinem, Michelem Kikoinem i Pinchusem Krémegne’iem. Obrazy Grunsweigha znajdują się w zbiorach Muzeum Sztuki w Tel-Awiwie czy kolekcji Gheza w Hajfie.

11. Jadwiga Maziarska urodziła się w Sosnowcu w roku 1916, zmarła w Krakowie w 2003 roku. Edukację artystyczną rozpoczęła w Prywatnej Szkole Malarskiej A. Terleckiego w Krakowie. Następnie była studentką Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1934-39. Kształciła się pod opieką m. in. prof. Ignacego Pieńkowskiego. Przez rok studiowała także prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Jej twórczość artystyczna skupiała się przede wszystkim wokół problematyki struktury dzieła i jego materii (wówczas miało to charakter niezwykle nowatorski, ale też z racji niedocenienia przez krytyków, stało się przyczyną jej artystycznego odosobnienia). Od roku 1946 Maziarska zajmowała się wzbogacaniem faktury obrazu. Powierzchnia dzieła stanowiła obiekt szczególnego jej zainteresowania, ale równie ważna była intuicyjność w podejściu do procesu tworzenia, poczucie twórczego „objawienia”. Jej pierwsza aplikacja była wykonana ze skrawków wielobarwnych tkanin o rozmaitym splocie. Interesująca jest m. in. seria prac stworzonych z połączenia farby olejnej ze stearyną (pierwsze takie dzieło „Skazy niepisanych poematów” wystawiany był na słynnej krakowskiej wystawie „Dziewięciu” w roku 1955). Lata 70-te to zwrócenie się w kierunku form zgeometryzowanych, jednolitych fakturowo, często ograniczonych tylko do czerni i bieli. W kolejnych dekadach widać fascynacje artystki kolorem. Jadwiga Maziarska w sposób głęboki odczuwała przemijalność i upływ czasu. Mówiła: „ta zmieniona przez czas materia, także w dziełach sztuki, w swej jak gdyby makropostaci przejmuje mnie najgłębiej. Lubię patrzeć na fragmenty materii malarskiej obrazów impresjonistów i dzieła sztuki Wschodu, w których prócz samej wizji robi wrażenie działanie czasu”. J. E. Dutkiewicz pisał: „sztuka Maziarskiej jest sztuką znaków. Ich kształty i barwy są metaforą treści ukrytych w człowieku i przyrodzie”. Artystka był członkiem Grupy Młodych Plastyków (zadebiutowała w niej w 1946 roku), Klubu Artystów, Grupy Zagłębie. Byłą współtwórcą Stowarzyszenia Artystycznego Grupa Krakowska, z którym uczestniczyła we wszystkich zbiorowych wystawach. Maziarska oprócz malarstwa, się również projektowaniem tkanin i scenografią (pracowała w teatrze lalkowym w Opolu). Do jej dorobku artystycznego zalicza się ponad 10 wystaw indywidualnych (ostatnia miała miejsce w Warszawie w roku 1989), a także zbiorowych w Polsce i poza jej granicami. Została uhonorowana Nagrodą im. Jana Cybisa w 2001 roku. Prace Maziarskej znajdują się m. in. w zbiorach muzeów w Krakowie, Warszawie, Katowicach.

12. Jerzy Nowosielski urodził się 7 stycznia 1923 roku w Krakowie, zmarł 21 lutego 2011 roku w rodzinnym mieście. Był artystą inspirującym się sztuką sakralną i ikoną. W jego odczuciu malarstwo było połączeniem abstrakcyjnych i materialnych aspektów rzeczywistości. Tworzył pejzaże, sceny figuralne we wnętrzach, akty. W jego twórczości widać fascynację kobiecym ciałem, które łączy duchowość z fizycznością. Malował również portrety męskie, martwe natury, pejzaże. W latach wojennych i po jej zakończeniu interesował się abstrakcją geometryczną i surrealizmem.

Został wychowany w tradycji prawosławnej. Jego ojciec Stefan był unitą, śpiewał w chórze cerkiewnym. Nowosielski jako czternastoletni chłopiec wyjechał do Lwowa i Ławry Poczajowskiej oraz zwiedził Muzeum Ukraińskie we Lwowie, którego kolekcja ikon wywarła ogromny wpływ na przyszłą twórczość artysty. Pisał: ” Pierwszy raz spotkałem się z wielką sztuką w takim stężeniu i w takiej ilości. Wrażenie było tak silne, że tego spotkania nigdy nie zapomnę. Patrząc odczuwałem po prostu ból fizyczny… nie byłem w stanie przejść z jednej Sali do drugiej. Były to pierwsze w moim życiu arcydzieła sztuki, których oddziaływania doświadczyłem bezpośrednio, a nie za pośrednictwem reprodukcji czy fotografii”. „Wszystko to, co później w życiu realizowałem w malarstwie, było, choćby nawet pozornie stanowiło odejście, określone tym pierwszym zetknięciem się z ikonami w lwowskim muzeum. Ustawiło mnie ono, jak się to mówi, na całe życie”(Jerzy Nowosielski, Galeria Starmach, Fundacja Nowosielskich, 2003 s. 547).

Nowosielski podjął studia na Wydziale Malarstwa Dekoracyjnego Kunstgewerbeschule w Krakowie w roku 1940. Jego profesorem w tym okresie był m. in. Stanisław Kamocki. Przez cztery miesiące 1942 roku przebywał w Ławrze św. Jana Chrzciciela, gdzie ponownie zetknął się z ikoną oraz ikonopisaniem, które zaczął praktykować. Zdobywał tam wiedzę z zakresu kompozycji i historii sztuki ikonopistów, a także malował swoje pierwsze ikony. Jego wiara nacechowana była jednak okresem zwątpienia, a sztukę, którą tworzył określał jako ciągłą walkę dobra ze złem. Podczas malowania cerkwi w Bolechowie zachorował na przewlekłe zapalenie stawów i powrócił na leczenie do Krakowa. Pisał: ” i właśnie w trakcie tej choroby w Krakowie w pewnym momencie utraciłem wiarę metafizyczną, stałem się ateistą i to ateistą przekonanym, to znaczy ontologicznym, nie praktycznym” (s. 551).

Po powrocie w roku 1943 współpracował z kręgiem Grupy Krakowskiej (wziął udział w jej konspiracyjnej wystawie). Artysta uczestniczył w konspiracyjnym życiu artystycznym rodzinnego miasta. W 1944 roku Nowosielski sprzedał swój pierwszy obraz Tadeuszowi Cybulskiemu. Po zakończeniu działań wojennych rozpoczął studia na ASP pod opieką E. Eibischa (w II półroczu nauki, na przełomie 1945/46 roku uzyskał ocenę celującą z malarstwa). Zrezygnował jednak z kształcenia akademickiego i rozpoczął pracę u boku Tadeusza Kantora (przez okres dwóch lat artysta mieszkał wspólnie z Kantorem i jego żoną). W roku 1947, pomimo nieukończenia studiów wyższych i dzięki interwencji Kantora w Ministerstwie Kultury i Sztuki, Nowosielski został jego asystentem w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Pracował tam do roku 1950. Artysta swoje prace pokazywał już w 1946 roku na wystawie zbiorowej Grupy Młodych Plastyków. Helena Blumówna pisała wtedy: „Nowosielski Jerzy cała uwagę skupia na zagadnieniu formy, z wyłączeniem kubizmu i abstrakcjonizmu. Forma istnieje dla niego w związkach z konkretnym kształtem, ale obie współmiernie uproszczone, sprowadzone do elementarnych kształtów i zarysów. Podobnie kolor, którego nie rozprasza, a ujmuje w jego istocie. Stąd monumentalność i lapidarność, jaka niekiedy przywołuje nam wspomnienie quattrocenta”.

W roku 1948 uczestniczył w I Wystawie Sztuki Nowoczesnej. Zaprezentował wówczas prace z nurtu abstrakcji geometrycznej. Nowosielski przeprowadził się do Łodzi w roku 1950. W okresie socrealizmu zaprzestał wystawiania, zajmując się zamiast tego scenografią (np. w Teatrze Arlekin w Łodzi, pełnił funkcję kierownika artystycznego Państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek). Malował także kościoły i cerkwie (np. cerkwię prawosławną w Gródku). Stworzył polichromie w cerkwi w Zawierciu, Jeleniej Górze, Kętrzynie, dla kościoła Redemptorystów w Krakowie, malowidła i wystrój dla kościoła w Wesołej k. Warszawy. Tadeusz Chrzanowski o polichromiach artysty pisał: „Na czym jednak polega bizantyńskość Nowosielskiego? Z jednej strony jest to czerpanie z „greckich” wzorów, czerpanie tak bezpośrednie i wierne, jak to było praktykowane wśród ruskich „żywopisów”. Powtórzenie schematu ikonograficznego jest tu bowiem nie plagiatem, lecz kanwą […]. Z drugiej – jest jeszcze ów bizantyński horror vacui, który każe artyście zapełniać wszelkie dostępne miejsca malowidłami […]. Artysta maluje tu naprawdę, a nie przenosi w taki czy inny sposób na tynk zawczasu przygotowane wzory” (s. 576).

Pierwsza wystawa indywidualna artysty odbyła się w Łodzi w roku 1955 (za granicą – w Pradze w 1958 r.). Po uzupełnieniu wykształcenia, pracował także jako pedagog np. na PWSSP w Łodzi (prowadził pracownię Projektowania Tkanin Dekoracyjnych, zajęcia na Wydziale Malarstwa) i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (od 1962 roku). Tytuł profesora zwyczajnego uzyskuje w roku 1985. W latach 70-tych ponownie zajął się realizacjami sakralnymi (stworzył m. in. ikony dla cerkwi w Krakowie oraz ołtarz i obrazy dla kościoła Reformatorów w tym samym mieście). Do jego dorobku zaliczają się także refleksje teoretyczne o sztuce, wydane w publikacji „Inność prawosławia” czy wieloletnia współpraca z miesięcznikiem „Znak”. Obrazy Nowosielskiego w latach 80-tych pokazywano głównie w obszarze kultury niezależnej. Artysta był członkiem ZPAP, grupy Piąte Koło, II Grupy Krakowskiej. Należał także do Fundacji Kultury Polskiej, zajmującej się promocją polskiej kultury, historii i nauki za granicą. Przyjaźnił się m.in. z Jerzym Tchórzewskim, Kazimierzem Mikulskim, Tadeuszem Brzozowskim, Tadeuszem Różewiczem. Brał udział w licznych wystawach w kraju (m. in. w historycznej wystawie „Dziewięciu” wspólnie z Marią Jaremą, Tadeuszem Kantorem czy Jonaszem Sternem) i za granicą (np. na Biennale w Wenecji i Sao Paulo, wystawy w Nowym Jorku i Paryżu). Za swoją działalność został wyróżniony m. in. nagrodami II (1962) i I stopnia (1973, 1981, 1997) Ministra Kultury i Sztuki, nagrodą im. Brata Alberta za twórczość malarską czy najwyższym odznaczeniem cerkwi prawosławnej w Polsce – Medalem św. Marii Magdaleny II stopnia w roku 1985. Artyście przyznano doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w roku 2000. Prace artysty znajdują się w zbiorach m. in. Muzeum Narodowego w Warszawie i Krakowie czy Muzeum Sztuki w Łodzi, a także w zbiorach prywatnych zarówno w Polsce, jak i USA, Szwecji i Kanadzie. Nowosielski wraz z żoną założył także Fundację Nowosielskich, która przyznaje nagrody uzdolnionym, młodym twórcom.