Nowości Polskiego Domu Aukcyjnego

Wojciech Weiss (1875-1950)
„Akt”
ok. 1925 r., gwasz/tektura, wym.: 38,5 x 28,3 cm w św. p-p., sygn. l. d.: „ww"
Na odwrocie owalna pieczęć z faksymiliami podpisu i napis: „Ze zbioru dzieł Wojciecha Weissa. Dom Artysty” i numerem 001586. W prawym dolnym rogu napis ołówkiem: „z pracowni Wojciecha Weissa ok. 1925”

Kobiece ciało w malarstwie Wojciecha Weissa pojawia się niezwykle często. Jak zwraca uwagę Stanisław Świerz: „Weiss nie dyktuje modelowi pozy, nie wygina i nie wykręca mu członków, w poszukiwaniu niezwykłych ruchów. Patrzy na niego. Obserwuje go. Inspiruje się nim. Piękno jest zawsze naturalne. Najbardziej nieśmiertelne są pozy, które stwarza sama natura”. Podobnie w opisywanej pracy, postać kobieca swobodnie ułożona jest na łóżku, stanowiąc z całością kompozycji harmonijne dopełnienie. Artysta do swojej pracy podchodził z wyjątkowym profesjonalizmem. W jego dziełach jak podkreśla Franciszek Klein, nawet o charakterze szkicowym „uderza poważna praca i głębokie studium”. W aktach Weissa widać inspiracje malarstwem m. in. Velázqueza, Renoira czy Rubensa. Opisywany „Akt” charakteryzuje się nie tylko typowym dla artysty motywem malarskim, ale też intensywną kolorystyką. Barwa była dla malarza bardzo ważna, bywało, że jego samego określano jako kolorystę.

Lata dwudzieste zaznaczają się w aktach Weissa przedstawianiem obok kobiecego ciała (coraz częściej uchwyconego przy zwykłych czynnościach), również widoków wnętrza pracowni. Poza tym, w obrazach o tej tematyce z okresu międzywojennego, jak podkreśla Łukasz Kossowski: „akty […] to jakby martwe natury, przedstawienia istot odpsychologizowanych, pozbawionych twarzy ciał, których pięknem zachwyca się artysta”. Znajduje to potwierdzanie w omawianym obrazie, który powstał prawdopodobnie około 1925 roku. Kossowski w swojej publikacji o artyście pisze, że w latach 1920-1935 tworzy „szkice akwarelowe lub rysunki tuszem, których kolorystyka zaznaczona jest kilkoma barwnymi plamami”. Widać to również w omawianej pracy. W tym okresie Wojciech Weiss był m. in. jednym z redaktorów czasopisma „Sztuki Piękne” oraz został członkiem rzeczywistym Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.

Jerzy Kossak (1886-1955)
„Na alarm”
1933 r., olej/sklejka, wym.: 30,2 x 40,1 cm, sygn. i datowany l. d.: „Jerzy Kossak/1933”

Dojrzały etap twórczości Jerzego Kossaka datuje się od ok. 1929 do 1939 roku. W tym czasie jak opisuje Kazimierz Olszański: „powstawały jego najlepsze prace, oryginalne, samodzielne, skomponowane według własnych pomysłów […]. Znajdujemy tu liczne obrazy o bezspornych walorach artystycznych, ambitne, wypracowane, zasługujące już w pełni na miano dobrej kontynuacji realistycznej sztuki Kossaków”. Obraz „Na alarm” namalowany w 1933 roku zalicza się do tego okresu. Rok przed powstaniem omawianej pracy, ojciec Jerzego – Wojciech przebywający wówczas w Stanach Zjednoczonych w liście do rodziny przekonywał, że Jerzy powinien do niego dołączyć. Opisywał, że obrazy Jerzego (jak mówiono w Ameryce „Dżerego”) za oceanem są znane, a w dodatku cieszą się dużą popularnością. Artysta nie skorzystał jednak z tego pomysłu. W roku powstania prezentowanej pracy malarz uczestniczył w wystawie w Lublinie i Lwowie, a także wspólnie z innymi wybitnymi artystami uczestniczył w ekspozycji, z której dochód przeznaczony był na cele Polskiego Czerwonego Krzyża.

Alfons Karpiński (1875-1961)
"Mimozy"
1952 r., olej/tektura, wym.: 30 x 70 cm, sygn. p. d.: „a. karpiński 1952”
Na odwrocie nalepka Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie z nazwiskiem autora i tytułem pracy, napis: „”Polska Mimoza/ w a. karpiński/ Kraków” oraz pieczątki: „A.Karpiński/ Kraków ul. Floriańska 19”

Prostota motywu wzbogacona mocnym kontrastem kolorystycznym, sprawia że „Mimozy” są interesującą pracą Alfonsa Karpińskiego. Powstały w późnym etapie twórczości artysty. W latach 50–tych malarz uczestniczył m. in. w wystawach w Rzymie (1956 r.) i w Krakowie (wystawa indywidualna - 1958 r.).

Jan Rosen (1854-1936)
"Spotkanie"
1885 r., gwasz, akwarela/papier, wym.: 32,5 x 48,5 cm w św. p-p., sygn. p. d.: "J. Rosen 1885"

Jan Rosen był określany jako "ilustrator scen wojskowych". Tematyka batalistyczna i historyczna była bliska jego twórczości i przyniosła mu dużą popularność (np. w Rosji). Prezentowana praca na papierze jest świadectwem zamiłowań artysty w tych motywach. Trzy lata przed namalowaniem "Spotkania", artysta korzystając z zaproszenia Augusta Potockiego przebywał na Litwie oraz Ukrainie (odwiedził m. in. Krzemieniec i Kijów). W tym roku podróżował także do Włoch, gdzie w Rzymie wynajmował pracownię w domu rzeźbiarza Fabia Altiniego. Rosen poznał przebywających w Italii artystów: Piusa Welońskiego, Henryka Siemiradzkiego czy Teofila Lenartowicza. W roku 1883, jak czytamy w Słowniku Artystów Polskich "odpoczywał w Zakopanem, skąd przez Warszawę pojechał do Monachium, gdzie z przerwami mieszkał do 1895 roku". Prawdopodobnie więc prezentowane "Spotkanie" powstało w trakcie pobytu malarza w niemieckim mieście. W latach 80-tych XIX wieku Rosen wykonywał także m. in. ilustracje do "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza i "Dumy o Emirze Rzewuskim" Juliusza Słowackiego. Jak podaje Słownik Artystów Polskich "w latach 1875-85 Rosen szczególnie często i z dużym upodobaniem przedstawiał konie oraz wyścigi", a dalej "od ok. 1884 Rosen malował już niemal wyłącznie obrazy o tematyce wojskowej, często batalistyczne, specjalizujące się głównie w epoce napoleońskiej, czasach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego do upadku powstania listopadowego". Artysta z niezwykłą starannością podchodził do malowanych obrazów o tej tematyce. Poprzedzały je studia żołnierskiego stroju czy szkice pejzażowe. Prezentowany obraz Jana Rosena jest interesującym przykładem jego twórczości.

Alfons Karpiński (1875-1961)
"Żółte róże"
olej/tektura, wym.: 35 x 49 cm, sygn. p. g.: „a. karpiński”
Na odwrocie napisy ołówkiem: „Róże żółte / malował ? /mal./ a.karpiński /…./ własność G.Karpińskiego” oraz pieczatki: „A.Karpiński/ Kraków ul. Floriańska 19”

„Właściwa mu cecha ‘łagodności’ w połączeniu z biegłą techniką malarską i ustalonym, przyjemnym kolorem występuje ze szczególnym nasileniem w jego martwych naturach, których głównym motywem były kwiaty, zwłaszcza róże […]”. Tak o jednym z ulubionych tematów malarskich Alfonsa Karpińskiego wypowiadał się Tadeusz Dobrowolski. „Żółte róże” to dekoracyjny obraz doskonale wpisujący się w opinię przytoczoną w cytacie. Subtelność, z jaką artysta przedstawił pęki róż, delikatnie współgra z kolorystyką wazonu i ciemnym tłem. Obraz stanowi sztandarowy przykład twórczości Alfonsa Karpińskiego.

Zygmunt Rozwadowski (1870-1950)
"Żołnierz na koniu"
1930, akwarela/papier, wym.: 27 x 32 cm w św. p-p., sygn. l. d.: "Z. Rozwadowski/1930"

"Żołnierz na koniu" jest pracą, która wpisuje się w zainteresowania artysty tematyką batalistyczną. Malarz według Słownika Artystów Polskich "z zamiłowaniem ukazywał konie, nie tylko w scenach walk, ale także w licznych przedstawieniach polowań, jarmarków, życiach dworu polskiego i w portretach konnych". Twórczość Rozwadowskiego nieodłącznie związana jest z malarstwem historycznym. Artysta w okresie międzywojennym prowadził prywatną szkołę malarstwa, której uczniami byli m. in. Leszek Piasecki i Maria W. Malska. Prezentowana akwarela powstała prawdopodobnie około roku 1930. Dwa lata wcześniej artysta wspólnie z Marcelim Harasimowiczem konserwował "Panoramę Racławicką", a w 1929 roku był współtwórcą (obok Stanisława Janowskiego) "Panoramy dawnego Lwowa", powstałej wg rekonstrukcji Witolda Dolińskiego. W roku powstania akwareli Rozwadowski uczestniczył w wystawie poświęconej tematyce powstania listopadowego.

Alfons Karpiński (1875-1961)
"Cynie"
olej/tektura, wym.: 39,5 x 50 cm, sygn. p. d.: "a.karpiński"
Na odwrocie napis: "Cynie/mal. a.karpiński/Kraków" oraz pieczątki: „A.Karpiński/ Kraków ul. Floriańska 19”

Juliusz Holzmüller (1876-1932)
"W drodze"
1909 r., akwarela/papier, wym.: 39,5 x 68,3 cm, sygn. i datowany p. d.: "Juliusz Holzmüller/Wiedeń 1909"

Prezentowana praca Juliusza Holzmüllera dowodzi talentu artysty w przedstawianiu scen rodzajowych z końmi oraz doskonałego opanowania techniki akwareli. Obraz „W drodze”, namalowany w zimowej scenerii, powstał w trakcie pobytu artysty w Wiedniu. W roku powstania omawianej pracy Holzmüller uczestniczył w wystawie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, a rok i dwa lata później we Lwowie. Akwarela została namalowana trzy lata po zakończeniu przez artystę studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, można ją więc zaliczyć do wczesnego etapu jego twórczości.

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
"Projekt ołtarza"
ołówek, gwasz/papier, wym.: 39,5 x 48,5 cm w św. p-p., sygn. p. d.: "J. Nowosielski Katedra Sr M. Magdaley Warszawa"

Prezentowana praca Jerzego Nowosielskiego stanowi interesujący przykład dokonań artysty w zakresie architektury sakralnej. Monumentalne projekty sakralne stanowiły ważny dział jego twórczej działalności. Polichromie Nowosielskiego znajdują się w wielu miastach Polski (np. Hajnówce, Tychach, Zawierciu, Krakowie, Warszawie, Kętrzynie, Gdańsku). Prace Nowosielskiego wykonane w miejscach sakralnych ciągle wywierają ogromne wrażenie, jak ujęła Krystyna Czerni „to malarstwo modli się samo”. Przedstawiony projekt oprócz wartości artystycznej, posiada także znaczenie historyczne, stanowią swego rodzaju dokumentalny zapis pracy twórczej Nowosielskiego.

Zygbert Juretko (1903-?)
„Ogród”
1937 r., olej/płótno, wym.: 69 x 90 cm, sygn. i datowany p. d.: „Juretko/37”

 
Obraz „Ogród” powstał w rok po zakończeniu przez artystę Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Projekt-Hajnówka”
gwasz/papier, wym.: 24 x 33 cm w św. p-p., sygn. p. d.: „J.N.”
Na odwrocie napis: „Wstępny projekt/ikonostasu/krypty/(dolnej cerkwi)/Hajnówka”

Hajnówka to niewielka miejscowość położona na skaju Puszczy Białowieskiej. Jerzy Nowosielski stworzył projekty do mającej powstać tam nowej cerkwi. Artysta był konsultantem plastycznym tej koncepcji architektonicznej. Zaproponowano mu również stworzenie polichromii do świątyni, jednak jak wspomina Aleksander Aleksy Grygorowicz (który współpracował przy tym projekcie): "radzie parafialnej jego malarstwo nie przypadło do gustu". Ostatecznie więc polichromie Nowosielskiego nie zostały zaakceptowane. Zamiast tego malarz wykonał ikonostas w kaplicy cmentarnej p/w Wszystkich Świętych. Nowosielski w jednym z wywiadów w 1991 roku mówił: "najtrudniej pracuje mi sie z Cerkwią prawosławną. Bardziej słuchają mnie unici, najbardziej łacinnicy. Może jest to taki signum temporis - Wschód dzieli się pewnymi wartościami z Zachodem. W końcu w całym ruchu ekumenicznym jedynym konkretnym osiągnięciem w dziedzinie wartości duchowych jest wymiana artystyczno-liturgiczna. To chyba najważniejsza sfera.(...)". Prezentowany wstępny projekt ikonostasu ma szczególną wartość historyczną i stanowi przykład artystycznych wizji Nowosielskiego w zakresie architektury sakralnej.

Polski Dom Aukcyjny Wojciech Śladowski

ul. Stefana Batorego 2, 31-135 Kraków

tel.:+48 603 190 060 lub  +48 12 341 47 37

Godziny otwarcia: Pn-Pt 10-18

Noty Biograficzne:

1. Jerzy Kossak urodził się 11.09.1886 w Krakowie, zmarł 11.05.1955 roku w tym samym mieście. Pochodził z rodu wybitnych polskich malarzy i artystów. Jego ojcem był malarz Wojciech Kossak, dziadkiem również malarz Juliusz, siostrami poetka Maria Pawlikowska-Jasnorzewska i pisarka Magdalena Samozwaniec. Artysta uczęszczał do gimnazjum św. Jacka w Krakowie i Szkoły Kadetów. Jak pisze Kazimierz Olszański: "nauka szła mu ciężko i stale przynosił oceny niedostateczne […] Z drugiej strony od najmłodszych lat wykazywał zamiłowanie i uzdolnienia malarskie. Całymi godzinami wysiadywał w pracowni za fotelem dziadka, obserwując jak ten maluje, a Juliusz chętnie udzielał mu wskazówek i zachęt w tym kierunku". U artysty od najmłodszych lat dał się poznać trudny charakter oraz skłonności do "sceptycyzmu i nihilizmu", jak określał je ojciec. W trakcie I wojny światowej służył w armii austriackiej. W latach 1925-1926 wspólnie z ojcem wykonywał portrety ziemiaństwa oraz inne obrazy. Często wspólnie też sygnowali swoje prace. W jego twórczości znaleźć można sceny batalistyczne, rodzajowe z motywem konia, historyczne (z powstania listopadowego, wojen napoleońskich, walk legionowych czy wojny z 1920 roku – np. "Cud nad Wisłą"). Tematem jego malarstwa były również sceny z polowań, pościgi czy wesela. Interesującym aspektem jego malarstwa były tematy z legend starogermańskich i staroangielskich, a także stworzone ilustracje do baśni Grimma i ballad Mickiewicza. Jego obrazy cieszyły się ogromną popularnością nie tylko wśród osób prywatnych, ale ze względu na poruszaną tematykę również jednostek wojskowych, związków kombatanckich czy klubów oficerskich. Kossak był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Artysta uczestniczył w licznych wystawach m. in. w Krakowie (1910, 1928), Poznaniu (1911, 1921, 1925), Lublinie (1922, 1925, 1933), Lwowie (1924, 1929, 1931, 1933), Wilnie (1926), Warszawie (1927, 1930, 1931, 1932, 1934, 1937), Katowicach, Sosnowcu (1931), Radomiu (1953). Jego prace znajdują się w zbiorach m. in. Muzeum Narodowego w Krakowie, Lwowskiego Muzeum Historycznego, Muzeum Narodowego we Wrocławiu czy Muzeum Sztuki w Łodzi.

2. Alfons Karpiński urodził się w 1875 roku w Rozwadowie koło Tarnobrzega, zmarł w 1961 roku w Krakowie. Był studentem Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego nauczycielami byli m. in. Florian Cynk, Izydor Jabłoński, Władysław Łuszczkiewicz czy Leon Wyczółkowski. Kształcił się także w Monachium (u Antona Ažbégo), Wiedniu (u Kazimierza Pochwalskiego) i Paryżu. W twórczości Karpińskiego pojawia się głównie portret kobiecy, utrzymany w pastelowych barwach i gładkiej fakturze, który przyniósł mu dużą popularność. W swoich obrazach uwieczniał także martwe natury z kwiatami, wizerunki psów i kotów, pejzaże, sceny z podkrakowskiej wsi. Był grafikiem i ilustratorem, projektował dekoracje do występów kabaretowych. Karpiński związany był z Krakowem i środowiskiem "Zielonego Balonika". Należał do Grupy Zero, Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", wiedeńskiego stowarzyszenia "Secesja" czy Grupy Zachęta. Jego prace wystawiano na licznych pokazach w kraju i za granicą. Odbył podróże do Włoch i Londynu. Talent artysty był wielokrotnie dostrzegany i nagradzany (otrzymał choćby złoty medal za całokształt twórczości na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu w roku 1929). Karpiński w okresie I wojny światowej odbył służbę w armii austriackiej.

3. Jan Rosen (Rozen) urodził się w Warszawie 16 października 1854 roku, zmarł w tym samym mieście 8 listopada 1936 roku. Utalentowany malarz scen historyczno- batalistycznych, wizerunków koni, portretów. Jego ojciec był bankierem pochodzenia żydowskiego (zmienił wyznanie na luteranizm). W Dreźnie lekcji rysunku udzielał mu Henryk Redlich, a w Warszawie F. Kostrzewski. Następnie kontynuował naukę w Monachium i w Paryżu. Przyjaźnił się z Henrykiem Piątkowskim, Wojciechem Kossakiem, uczęszczał na prywatne lekcje do Józefa Brandta. W trakcie studiów współredagował tygodnik „Kolega” (obok m. in. Henryka Piątkowskiego), a także był członkiem Towarzystwa Kształcącej się Młodzieży Polskiej w Monachium, gdzie kierował sekcją muzyki, organizował koncerty i występy chórów. W 1873 roku na wystawie w Wiedniu Rosen zapoznał się z twórczością malarzy francuskich, która wywarła na nim ogromne wrażenie. Już rok później przeniósł się do Paryża i tam kontynuował swoje studia w École des Beaux-Arts. Według relacji samego artysty poznał m. in. Edouarda Maneta, Victora Hugo, Guy de Maupassanta czy Paula Verlaine’a. Do ojczyzny Rosen powrócił w roku 1879 (przez pewien czas mieszkał u Kossaków). Artysta związany był z dworem rosyjskim, dla którego malował obrazy o tematyce wojskowej (jego twórczość przypadła do gustu carowi Aleksandrowi III, który zaproponował mu pracę nadwornego malarza). Jan Rosen tworzył w tym czasie sceny z bitew z wojskami francuskimi pod dowództwem Aleksandra Suworowa. Jego „Bitwę pod Hospenthal” zakupił Aleksander III do Pałacu Zimowego w Petersburgu. Prace malarza kupował także kolejny car rosyjski – Mikołaj II. W Petersburgu artysta odniósł prawdziwy sukces i zdobył dużą popularność. Przyznano mu tytuł honorowego profesora akademii petersburskiej w 1893 roku, który łączył się z możliwością korzystania z pracowni. Artystę powołano także na stanowisko profesora malarstwa tamtejszej uczelni, jednak tej funkcji nie przyjął. Rosen był jednym z organizatorów rosyjskiego działu sztuki na wystawie światowej w Paryżu w 1900 roku (zaprezentował tam obraz „Gwardia honorowa”, nagrodzony brązowym medalem). Artysta w trakcie I wojny światowej zajmował się działalnością społeczną (m. in. współtworzył Centralną Agencję Polską, której celem było informowanie aliantów o sytuacji na terenach Polski oraz pracował w Komitecie Głównym Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce). Malarz interesował się militariami i pamiątkami historycznymi, których posiadał bogatą kolekcję. Artysta był znanym rysownikiem, ilustratorem, karykaturzystą (publikował np. w czasopiśmie „Kłosy”, był autorem ilustracji do „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza, opublikowanych w Tygodniku Powszechnym). Jednak to malarstwo wybrał jako swoją artystyczną drogę. Jednymi z ulubionych motywów Rosena były konie i wyścigi. Początkowo w malowanych wizerunkach jeźdźców na tle zimowego pejzażu czy scenach myśliwskich (niejednokrotnie nawiązujących do konkretnych polowań), widać inspiracje twórczością Brandta. Malował także portrety („Portret ojca”, portrety konne) i sceny rodzajowe oraz o tematyce powstańczej i napoleońskiej. Jego obrazy charakteryzują się starannością rysunku i kompozycji. Według Słownika Malarzy Polskich: „Rosen sumiennie przygotowywał się do pracy nad obrazami – poprzedzał je studiami historycznymi, uwzględniającymi m. in. zagadnienia uzbrojenia i umundurowania”. Dokładne odwzorowanie żołnierskiego stroju czy broni było dla Rosena niezwykle ważne. Artysta mieszkał m. in. w Lozannie i Włoszech. W 1927 roku malarz ponownie powrócił do ojczyzny i zamieszkał we Lwowie.Wystawy indywidualne Jana Rosena odbyły się w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w 1922 oraz 1932 roku (wystawa jubileuszowa z okazji 60-lecia pracy twórczej). Artysta wielokrotnie prezentował swoje obrazy w kraju i za granicą, m. in. w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, Salonie Krywulta, Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Lwowie i Poznaniu, a także Monachium, Paryżu, Petersburgu, Berlinie. Jan Rosen był członkiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (od 1932 roku członkiem honorowym). Artyście przyznano liczne nagrody i wyróżnienia, np. Krzyż Kawalerski francuskiej Legii Honorowej (1902 r.), rosyjski Order św. Anny (1913 r.), Order Polonia Restituta (1932) i Złoty Krzyż Zasługi (1936). Obrazy Jana Rosena znajdowały się w zbiorach m. in. Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Historycznego miasta stołecznego Warszawy, Muzeum Wojska Polskiego czy Muzeum Narodowego w Warszawie.

4. Zygmunt Rozwadowski urodził się w 1870 roku we Lwowie, zmarł w roku 1950 w Zakopanem. Utalentowany malarz realista, dekorator, pedagog. Artysta znany z doskonałego sposobu malował sylwetek koni. Jego ojciec Juliusz był inżynierem i pedagogiem, matka Celestyna – nauczycielką w żeńskim gimnazjum. W latach 1883- 1892 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych pod opieką m. in. Jana Matejki, a następnie w prywatnej szkole Antona Ažbégo w Monachium. Debiutował pod pseudonimem Jordan w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, jeszcze w latach studenckich. Po ukończeniu studiów Zygmunt Rozwadowski wyjechał do Lwowa, gdzie był profesorem we lwowskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego. Podczas I wojny światowej walczył w Legionach (służył w 1. Pułku ułanów w stopniu wachmistrza), wykonywał portrety (najczęściej konne), żołnierzy i oficerów. Stworzył także projekt rogatywki 1 pułku Ułanów Legionów Polskich. Artysta udzielał lekcji w swojej pracowni we Lwowie (prowadził nawet prywatną szkołę malarstwa). Po rozpoczęciu II wojny światowej przebywał na Węgrzech (uczestniczył w wystawach artystów polskich organizowanych przez Stefana Filipkiewicza). W 1939 roku ponownie udał się do Lwowa. Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał w Zakopanem w willi Jordanówka. Rozwadowski tworzył obrazy batalistyczne z czasów napoleońskich, powstania listopadowego, I wojny światowej, a także portrety, pejzaże, sceny z motywami koni. Tematem jego obrazów były również sceny z życia żołnierzy, sceny z polowań czy jarmarków. W pracach o tematyce batalistycznej Rozwadowski stosował szeroki kadr i rozległą perspektywę. Według Słownika Artystów Polskich: „obrazy sprzed I wojny światowej cechuje stłumiona kolorystyka, skłonność do ujęć dekoracyjnych, nieraz do niemal secesyjnej stylizacji […]. W pracach późniejszych, o barwach jasnych, intensywnych, czasem zestawionych w wibrujące układy plam, Rozwadowski rzadko szukał nowych rozwiązań artystycznych.” Artysta brał udział w malowaniu „Panoramy Racławickiej” (wspólnie m. in. z Janem Styką i Wojciechem Kossakiem), „Golgoty”, „Panoramy siedmiogrodzkiej” i „Męczeństwa Chrześcijan” (ze Styką), a także „Bitwy pod piramidami” (z Kossakiem). Obok Tadeusza Popiela jest autorem dioramy „Branki tatarskie” i „Bitwy pod Grunwaldem”. W zakres jego działalności artystycznej wchodziło także malarstwo ścienne (np. w budynku Teatru Miejskiego we Lwowie) i ilustratorstwo (np. do książki Gustawa Morcinka „Zabłąkane ptaki”). Artysta założył Związek Artystów Polskich we Lwowie w roku 1899 (od 1903 był jego prezesem). Należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie (w latach 1913-14 pełnił funkcję wiceprezesa), lwowskiego Koła Literacko-Artystycznego, a także Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Krakowskiego. Malarz uczestniczył w wielu wystawach w Polsce i poza jej granicami: m. in. w krakowskim i lwowskim TPSP, warszawskim TZSP, Lublinie, Rzeszowie, Londynie, Wiedniu, Zurychu. Pośmiertna wystawa Rozwadowskiego miała miejsce w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie w 1950 roku. Obrazy Zygmunta Rozwadowskiego wzbogacały zbiory m. in. Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Lwowie czy Ermitażu w Petersburgu.

5. Juliusz Holzmüller (1876-1932) przyszedł na świat w miejscowości Bolechów 11 lipca 1876 roku, zmarł we Lwowie w roku 1932. Doskonały rysownik, pedagog, akwarelista, ze szczególnym upodobaniem malował sceny rodzajowe z motywami koni. Tematem jego prac były także pejzaże, widoki miejskie, sceny batalistyczne. Stworzył akwarele do pawilonu myśliwskiego arcyksięcia Ottona Habsburga w Rafajłowej oraz wizerunki koni m. in. ze stadniny Longina Łobosia w Taurowie. W kasynie oficerskim w Tokio została umieszczona jego akwarela prezentująca scenę batalistyczną z udziałem konnicy japońskiej. Oprócz akwareli posługiwał się także sepią, tuszem, rzadziej techniką olejną. Juliusz Holzmüller uczył się w lwowskiej szkole realnej, a następnie w Państwowej Szkole Przemysłowej na kursie malarstwa dekoracyjnego. Jego nauczycielami byli m. in. Roman Bratkowski, Stanisław Józef Rejchan i Tadeusz Rybkowski. Swoja wiedzę artystyczną uzupełniał w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod opieką takich mistrzów, jak Teodor Axentowicz, Józef Mehoffer i Florian Cynk, a także w Monachium. Podczas I wojny światowej został ranny. Po jej zakończeniu pracował jako nauczyciel rysunku w Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika we Lwowie. Zadebiutował na wystawie krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w roku 1899 (zaprezentował tam prace: „Delatyn”, „Jesień”, „Zima”, „Karczma w Żubie”). Potem w TPSP wystawiał wielokrotnie. Swoje prace eksponował także w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki w Krakowie oraz we Lwowie (np. w roku 1938 w Muzeum Przemysłu Artystycznego na wystawie poświęconej zwierzętom i przyrodzie).. Obrazy Juliusza Holzmüllera znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie (Oddział Czapskich), Muzeum w Łańcucie i Lwowskiej Galerii Obrazów.

6. Wojciech Weiss urodził się w miejscowości Leorda w Rumunii w 1875 roku, zmarł w roku 1950 w Krakowie. Był jednymz najważniejszych malarzy Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Studia podjął w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u takich profesorów jak Jan Matejko, Władysław Łuszczkiewicz, Florian Cynk, Leon Wyczółkowski i Julian Fałat. Skończył je zdobyciem złotego medalu i stypendium dr Franciszka Urbańskiego. Wiedzę uzupełniał także we Włoszech i Paryżu. Weiss był malarzem, grafikiem i rysownikiem. Jego prace utrzymane są w nurcie ekspresjonizmu i koloryzmu lat 20- i 30-tych ubiegłego wieku. Wpływ na twórczość artysty miał Jacek Malczewski i Leon Wyczółkowski oraz sam Matejko, dzięki któremu został przyjęty do SSP. To właśnie pod jego wpływem malował obrazy o tematyce historycznej (np. "Wjazd Bolesława Chrobrego do Kijowa"). Zajmował się także pejzażami, tworzył pełne dramatyzmu wizerunki miast z przełomu wieków (n. "Autoportret z maskami") czy akty i portrety (głównie żony Ireny, która była jego ulubioną modelką). Weiss dużo podróżował. Odwiedził m. in. Wiedeń, Paryż czy Pragę. Współpracował z warszawską "Chimerą", był członkiem zarządu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, wiedeńskiej "Secesji", a w 1908 roku przyznano mu stanowisko prezesa Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Sukcesy osiągał nie tylko w działalności artystycznej (nagroda za całokształt twórczości w 1937 roku, Nagroda Honorowa za obraz "Ryby" w roku 1939 czy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski w pięćdziesięciolecie działalności), ale i na kanwie naukowej. Został profesorem nadzwyczajnym Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (był także pierwszym jej rektorem w niepodległej Polsce). Weiss wystawiał swoje prace m. in. w Paryżu, w salach TPSP czy Salonie Krywulta.

7. Jerzy Nowosielski urodził się 7 stycznia 1923 roku w Krakowie, zmarł 21 lutego 2011 roku w rodzinnym mieście. Był artystą inspirującym się sztuką sakralną i ikoną. W jego odczuciu malarstwo było połączeniem abstrakcyjnych i materialnych aspektów rzeczywistości. Tworzył pejzaże, sceny figuralne we wnętrzach, akty. W jego twórczości widać fascynację kobiecym ciałem, które łączy duchowość z fizycznością. Malował również portrety męskie, martwe natury, pejzaże. W latach wojennych i po jej zakończeniu interesował się abstrakcją geometryczną i surrealizmem.Został wychowany w tradycji prawosławnej. Jego ojciec Stefan był unitą, śpiewał w chórze cerkiewnym. Nowosielski jako czternastoletni chłopiec wyjechał do Lwowa i Ławry Poczajowskiej oraz zwiedził Muzeum Ukraińskie we Lwowie, którego kolekcja ikon wywarła ogromny wpływ na przyszłą twórczość artysty. Pisał: " Pierwszy raz spotkałem się z wielką sztuką w takim stężeniu i w takiej ilości. Wrażenie było tak silne, że tego spotkania nigdy nie zapomnę. Patrząc odczuwałem po prostu ból fizyczny… nie byłem w stanie przejść z jednej Sali do drugiej. Były to pierwsze w moim życiu arcydzieła sztuki, których oddziaływania doświadczyłem bezpośrednio, a nie za pośrednictwem reprodukcji czy fotografii". "Wszystko to, co później w życiu realizowałem w malarstwie, było, choćby nawet pozornie stanowiło odejście, określone tym pierwszym zetknięciem się z ikonami w lwowskim muzeum. Ustawiło mnie ono, jak się to mówi, na całe życie"(Jerzy Nowosielski, Galeria Starmach, Fundacja Nowosielskich, 2003 s. 547).

Nowosielski podjął studia na Wydziale Malarstwa Dekoracyjnego Kunstgewerbeschule w Krakowie w roku 1940. Jego profesorem w tym okresie był m. in. Stanisław Kamocki. Przez cztery miesiące 1942 roku przebywał w Ławrze św. Jana Chrzciciela, gdzie ponownie zetknął się z ikoną oraz ikonopisaniem, które zaczął praktykować. Zdobywał tam wiedzę z zakresu kompozycji i historii sztuki ikonopistów, a także malował swoje pierwsze ikony. Jego wiara nacechowana była jednak okresem zwątpienia, a sztukę, którą tworzył określał jako ciągłą walkę dobra ze złem. Podczas malowania cerkwi w Bolechowie zachorował na przewlekłe zapalenie stawów i powrócił na leczenie do Krakowa. Pisał: " i właśnie w trakcie tej choroby w Krakowie w pewnym momencie utraciłem wiarę metafizyczną, stałem się ateistą i to ateistą przekonanym, to znaczy ontologicznym, nie praktycznym" (s. 551).

Po powrocie w roku 1943 współpracował z kręgiem Grupy Krakowskiej (wziął udział w jej konspiracyjnej wystawie). Artystauczestniczył w konspiracyjnym życiu artystycznym rodzinnego miasta. W 1944 roku Nowosielski sprzedał swój pierwszy obraz Tadeuszowi Cybulskiemu. Po zakończeniu działań wojennych rozpoczął studia na ASP pod opieką E. Eibischa (w II półroczu nauki, na przełomie 1945/46 roku uzyskał ocenę celującą z malarstwa). Zrezygnował jednak z kształcenia akademickiego i rozpoczął pracę u boku Tadeusza Kantora (przez okres dwóch lat artysta mieszkał wspólnie z Kantorem i jego żoną). W roku 1947, pomimo nieukończenia studiów wyższych i dzięki interwencji Kantora w Ministerstwie Kultury i Sztuki, Nowosielski został jego asystentem w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Pracował tam do roku 1950. Artysta swoje prace pokazywał już w 1946 roku na wystawie zbiorowej Grupy Młodych Plastyków. Helena Blumówna pisała wtedy: "Nowosielski Jerzy cała uwagę skupia na zagadnieniu formy, z wyłączeniem kubizmu i abstrakcjonizmu. Forma istnieje dla niego w związkach z konkretnym kształtem, ale obie współmiernie uproszczone, sprowadzone do elementarnych kształtów i zarysów. Podobnie kolor, którego nie rozprasza, a ujmuje w jego istocie. Stąd monumentalność i lapidarność, jaka niekiedy przywołuje nam wspomnienie quattrocenta".

W roku 1948 uczestniczył w I Wystawie Sztuki Nowoczesnej. Zaprezentował wówczas prace z nurtu abstrakcji geometrycznej. Nowosielski przeprowadził się do Łodzi w roku 1950. W okresie socrealizmu zaprzestał wystawiania, zajmując się zamiast tego scenografią (np. w Teatrze Arlekin w Łodzi, pełnił funkcję kierownika artystycznego Państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek). Malował także kościoły i cerkwie (np. cerkwię prawosławną w Gródku). Stworzył polichromie w cerkwi w Zawierciu, Jeleniej Górze, Kętrzynie, dla kościoła Redemptorystów w Krakowie, malowidła i wystrój dla kościoła w Wesołej k. Warszawy. Tadeusz Chrzanowski o polichromiach artysty pisał: "Na czym jednak polega bizantyńskość Nowosielskiego? Z jednej strony jest to czerpanie z "greckich" wzorów, czerpanie tak bezpośrednie i wierne, jak to było praktykowane wśród ruskich "żywopisów". Powtórzenie schematu ikonograficznego jest tu bowiem nie plagiatem, lecz kanwą […]. Z drugiej - jest jeszcze ów bizantyński horror vacui, który każe artyście zapełniać wszelkie dostępne miejsca malowidłami […]. Artysta maluje tu naprawdę, a nie przenosi w taki czy inny sposób na tynk zawczasu przygotowane wzory" (s. 576).

Pierwsza wystawa indywidualna artysty odbyła się w Łodzi w roku 1955 (za granicą – w Pradze w 1958 r.). Po uzupełnieniu wykształcenia, pracował także jako pedagog np. na PWSSP w Łodzi (prowadził pracownię Projektowania Tkanin Dekoracyjnych, zajęcia na Wydziale Malarstwa) i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (od 1962 roku). Tytuł profesora zwyczajnego uzyskuje w roku 1985. W latach 70-tych ponownie zajął się realizacjami sakralnymi (stworzył m. in. ikony dla cerkwi w Krakowie oraz ołtarz i obrazy dla kościoła Reformatorów w tym samym mieście). Do jego dorobku zaliczają się także refleksje teoretyczne o sztuce, wydane w publikacji "Inność prawosławia" czy wieloletnia współpraca z miesięcznikiem "Znak". Obrazy Nowosielskiego w latach 80-tych pokazywano głównie w obszarze kultury niezależnej. Artysta był członkiem ZPAP, grupy Piąte Koło, II Grupy Krakowskiej. Należał także do Fundacji Kultury Polskiej, zajmującej się promocją polskiej kultury, historii i nauki za granicą. Przyjaźnił się m.in. z Jerzym Tchórzewskim, Kazimierzem Mikulskim, Tadeuszem Brzozowskim, Tadeuszem Różewiczem. Brał udział w licznych wystawach w kraju (m. in. w historycznej wystawie "Dziewięciu" wspólnie z Marią Jaremą, Tadeuszem Kantorem czy Jonaszem Sternem) i za granicą (np. na Biennale w Wenecji i Sao Paulo, wystawy w Nowym Jorku i Paryżu). Za swoją działalność został wyróżniony m. in. nagrodami II (1962) i I stopnia (1973, 1981, 1997) Ministra Kultury i Sztuki, nagrodą im. Brata Alberta za twórczość malarską czy najwyższym odznaczeniem cerkwi prawosławnej w Polsce - Medalem św. Marii Magdaleny II stopnia w roku 1985. Artyście przyznano doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w roku 2000. Prace artysty znajdują się w zbiorach m. in. Muzeum Narodowego w Warszawie i Krakowie czy Muzeum Sztuki w Łodzi, a także w zbiorach prywatnych zarówno w Polsce, jak i USA, Szwecji i Kanadzie. Nowosielski wraz z żoną założył także Fundację Nowosielskich, która przyznaje nagrody uzdolnionym, młodym twórcom.