Wrzesień 2013 – Nowa kolekcja malarstwa w Polskim Domu Aukcyjnym

Wśród nowych obiektów z przyjemnością prezentujemy rzadko spotykanego na polskim rynku sztuki Aleksandra Stankiewcza, portret Wojciecha Kossaka w wykonaniu Jacka Malczewskiego i po raz pierwszy rzeźbę Antoniego Kurzawy. Zapraszamy do zapoznania się z naszą najnowszą ofertą.

www.polskidomaukcyjny.com.pl

Jan Stanisławski (1860-1907)
„Chata”

olej/tektura, wym.: 19,8 x 14,3 cm, sygn. l.d.: „JAN STANISŁAWSKI”
na odwrocie pieczątka „Jan Stanisławski ze spuścizny pośmiertnej”, podpisana przez Janinę Stanisławską oraz fragmenty napisów ołówkiem.

Pejzaże Stanisławskiego pełne są bogatej palety kolorów i intensywności w uchwyceniu ojczystej przyrody. Tworzone były w plenerze, początkowo na płótnie, potem na tekturze z zastosowaniem światłocienia i swobodnego impastu. Artysta przedstawiał obrazy w sposób obiektywny, drobiazgowo odzwierciedlając rzeczywistość, z czasem jednak jego pejzaże stawały się bardziej subiektywną wizją artystyczną. Motyw słoneczników na tle wiejskiej chałupy kilkakrotnie pojawia się w twórczości Stanisławskiego. W chylących się łodygach i kwiatach słoneczników dopatrywano się metafory przemijania i zbliżającej się jesieni. Niewielki format obrazu „Chata” typowy jest dla malarstwa Stanisławskiego. Zenon Przesmycki mawiał, że „te drobne obrazki są wielkimi oknami na przyrodę”.W krajobrazach Stanisławskiego dostrzega się nawiązania do sztuki japońskiej. Elżbieta Charazińska zwraca uwagę, że artysta malował zarówno rozległe widoki panoramiczne, jak i skupiał się na drobnych szczegółach pejzażu (trawie czy kwiatach). Stosunek Stanisławskiego do natury określa jako „kontemplacyjny, wyróżniający się obiektywizmem obserwacji i lapidarnością wyrazu”.

Jacek Malczewski (1854-1929)
„Portret Wojciecha Kossaka”

1921 r., olej/płyta, wym.: 104,5 x 124 cm, sygn. i datowany p. g.: „J.Malczewski 1921″

Portrety w twórczości Malczewskego stanowią ważną część dorobku artystycznego. „Portret Wojciecha Kossaka” wpisuje się w ujęcie werystyczne postaci, które często stosował artysta. Zgodnie z tą metodą, postać umieszczona jest w centralnym punkcie obrazu, sprawiając wrażenie przekraczania jej ram. W tej kategorii portretów istotną role odgrywa także tło, które często miało wymiar alegoryczny i metaforyczny, przedstawiało fantastyczne i realne postaci czy ukazywało artystyczną wizję portretowanej osoby. Tło obrazu stanowiło tym samym komentarz do charakteru czy zawodu portretowanej postaci. W 1921 roku, w tym samym, w którym powstał „Portret Wojciecha Kossaka”, Jacek Malczewski został uhonorowany Orderem Polonia Restituta IV klasy.

Emil Schinagel (1899-1943)
„Pejzaż zimowy”
olej/tektura, wym.: 44,5 x 33,5 cm, sygn. l.d.: „Schinagel”

Pejzaże miejskie, obok scen rodzajowych były najczęściej poruszanym motywem w malarstwie Schinagela. Jego kompozycje charakteryzują się nastrojowością i nawiązaniem do poetyki ekspresjonizmu. Jako przedstawiciel koloryzmu, ogromne znaczenie przyznawał barwie i efektom fakturowym.

Aleksander Stankiewicz (1824-1892)
„Portret kobiety”
1856 r., olej/płótno, wym.: 70 x 59 cm, sygn. i datowany p. d.: „A. Stankiewicz 1856 Roma”

Duża część prac A.Stankiewicza prezentowana jest w Galerii Tretiakowskiej.

Artysta malował głównie akwarelą. Według Tadeusza Dobrowolskiego, w tworzonych wizerunkach kobiecych (w których dostrzega się elementy „biedermeieryzmu”), malarstwo Stankiewicza przypomina Grottgera, a w scenach rodzajowych – Szczedrina. W jego dziełach znaleźć można także konwencjonalne portrety olejne i liczne sceny pasterskie. Większą część życia artysta mieszkał w Rzymie, stąd typowe w jego malarstwie portrety urodziwych mieszkańców tego kraju oraz nawiązywanie do rodzajowego malarstwa włoskiego. Aleksander Stankiewicz należał do grupy malarzy polskich związanych artystycznie z Rzymem, które obok Monachium czy Paryża stanowiło ważne środowisko malarskie XIX wieku. Artyści mieszkający we Włoszech zajmowali się głównie malarstwem religijnym. Dużym wsparciem w ich działalności była księżna Zofia Odescalchi z domu Branicka oraz polski Zakon Zmartwychwstańców. Pod koniec I połowy XIX wieku we Włoszech wśród kolonii polskiej obserwuje się przeplatanie klasycyzmu rzymskiego z prądem romantyczno-historycznym (lub bardziej pseudoromantycznym). W tym czasie tworzono włoskie sceny rodzajowe i typy ludowe, które były obecne w malarstwie polskich artystów również w II połowie wieku. Miejscem spotkań środowiska artystycznego była Caffe Greco, w której prowadzono dyskusje oraz czytano polską prasę.

Stanisław Gałek (1876-1961)
„Mały Kościelec nad Czarnym Stawem w Tatrach”

olej/płótno, wym.: 92 x 74 cm, sygn. p.d.: „St. Gałek/1921″, na odwrocie naklejka TZSP w Warszawie, Salon roczny 1925 r. z wyróżnieniem

Antoni Kurzawa
„Mazur”

terakota, wys. 33 cm

Konstanty Laszczka
„Popiersie Józefa Piłsudskiego”

brąz, wys. 33 cm, sygn. „K Laszczka”

Noty Biograficzne:

1. Jan Stanisławski urodził się w 1860 roku w Olszanie na Ukrainie, zmarł w roku 1907 w Krakowie. Uczył się w warszawskiej Klasie Rysunku pod opieką Wojciecha Gersona, następnie w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (m.in. u Władysława Łuszczkiewicza), a także w pracowni E. Carolusa-Durana. Poza tym studiował także matematykę na Uniwersytecie Warszawskim i Instytucie Technologicznym w Petersburgu. Stanisławskiego uważa się za jednego z głównych przedstawicieli symbolizmu w malarstwie pejzażowym. Czerpał z założeń impresjonizmu. Określa się go również jako twórcę „krakowskiej szkoły pejzażowej”. Nie tylko dostrzegał zmienność i piękno świata przyrody, ale poszukiwał w nim ukrytego sensu i metafizycznej głębi. Cechą charakterystyczną jego prac jest mały format oraz zastosowanie przede wszystkim tektury i deski, jako podłoża malowanych dzieł. Artysta tworzył także litografie (inspirował się japońskimi drzeworytami). Podróżował do takich krajów, jak Szwajcaria, Hiszpania, Niemcy, Włochy czy Austria. Często odwiedzał także kraj swoich narodzin, czyli Ukrainę. W 1897 roku zamieszkał w Krakowie i stanął na czele katedry malarstwa pejzażowego Szkoły Sztuk Pięknych (zrewolucjonizował metodę nauczania, wprowadzając zajęcia malowania w plenerze, np. w Ogrodzie Botanicznym, wyjeżdżał ze studentami do Zakopanego). Później prowadził zajęcia także w Szkole Malarstwa i Rysunku dla Kobiet. Wychowankami malarza byli m. in. Stanisław Kamocki, Stanisław Czajkowski czy Iwan Trusz. Stanisławski był członkiem Towarzystwa „Polska Sztuka Stosowana”, jak również jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Zajmował się tworzeniem ilustracji do słynnego czasopisma Zenona Przesmyckiego „Chimera”, projektował scenografie teatralne i plakaty. Współpracował z Wojciechem Kossakiem przy tworzeniu panoramy „Przejście przez Berezynę”, a także z Janem Stykiem przy panoramie „Golgota”. Stanisławski swoje prace wystawiał m. in. w Paryżu. Jego obrazy znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Śląskim w Katowicach, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Lwowskiej Galerii Sztuki, Muzeum Podlaskim w Białymstoku, Muzeum Mazowieckim w Płocku, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.

2.Emil Schinagel przyszedł na świat w 1899 roku w Drohojowie koło Jaworowa, zmarł w 1942 roku w obozie hitlerowskim. Był malarzem, grafikiem, ale także czynnym lekarzem medycyny (napisał podręcznik o pielęgnacji niemowląt i założył poradnię dla dzieci chorych nerwowo). Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod okiem Axentowicza, w Brukseli u Van Haalema, w Academie de la Grande Chaumiere, Akademie Anglerota w Paryżu oraz na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tworzył malarstwo ścienne, ilustracje do książek, grafiki, pisał artykuły o tematyce artystycznej (m. in. w czasopiśmie „Głos Plastyków” oraz „Sztuka i Życie Współczesne”). Tematem jego dzieł były także martwe natury, portrety, pejzaże i sceny rodzajowe. Artystę zalicza się do orientacji kolorystycznej. Zwiedził wiele europejskich krajów, na dłużej zamieszkał w Paryżu i Antwerpii (miał tam indywidualną wystawę swoich prac). Brał udział w wystawach w Instytucie Propagandy Sztuki i Zrzeszaniu Żydowskich Artystów Malarzy i Rzeźbiarzy (był ich członkiem, a od 1936 roku prezesem). Poza tym, swoej prace prezentował we Lwowie, Belgradzie, Poznaniu czy Sztokholmie. Schinagel był także jednym z założycieli słynnej grupy „Zwornik”.

3. Aleksander Stankiewicz urodził się w 1824 roku w Warszawie, zmarł w Rzymie w 1892 roku. Lekcje rysunku zaczął pobierać już w wieku 10 lat u Jana Feliksa Piwarskiego w Gimnazjum Gubernialnym w Warszawie. Kształcił się także w prywatnej szkole malarskiej Aleksandra Kokulara i u Franciszka Lampiego. Następnie studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu u A. T. Markowa i Briullowa oraz w Rzymie, gdzie wyjechał w ramach stypendium rządowego (na stałe zamieszkał w Wiecznym Mieście w roku 1853). W 1865 roku Stankiewicz jako tajny emisariusz trafił do niewoli. Wydano na niego wyrok 10 lat ciężkich robót i zesłano na Syberię (najpierw przebywał nad Bajkałem, gdzie pracował przy budowie drogi, następnie zesłano go do Aleksandrowska i miejscowości Usole). W trakcie pobytu na Syberii artysta utrzymywał się z tworzonych rysunków. Kilka z nich znalazło się w zbiorach księcia Włodzimierza Czetwertyńskiego, a następnie zostało opublikowanych w jego wspomnieniach „Na wozie i pod wozem”. Malarz tworzył przede wszystkim portrety (w trakcie studiów otrzymał za nie wyróżnienie i dwa srebrne medale), ale również kompozycje religijne do kościołów (np. do kościoła w Czernihowie) i sceny rodzajowe. Za obraz „Pius XI błogosławiący lud” został uhonorowany orderem św. Sylwestra. Wśród portretowanych przez niego osób byli także członkowie rodziny hr. Mycielskich. Podczas pobytu w Rzymie potrafił wiernie kopiować styl mistrzów. Stankiewicz swoje obrazy prezentował publicznie od roku 1840, uczestnicząc w Wystawach Sztuk Pięknych w Warszawie. Więzi przyjaźni łączyły go z Henrykiem Siemiradzkim. Jego obrazy pokazywane były w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu i Galerii Tretiakowa w Moskwie (w 1877 roku Tretiakow zakupił obraz Stankiewicz „Włoszka z dzieckiem”). Do ważniejszych obrazów Stankiewicza zaliczają się „Pastuszek rzymski”, „Pifferaro”, „Rzymianka”, „Włoszka”, „Kobieta w zwoju”, „Głowa Włocha”, „Główka”.

4. Stanisław Gałek przyszedł na świat w Mokrzyskach k. Brzeska w 1876 roku, zmarł w w Zakopanem w 1961 r. Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u takich profesorów jak Jacek Malczewski i Jan Stanisławski.  Edukację uzupełniał także w Monachium w Kunstgewerbeschule oraz w Paryżu w Ecole des Beaux-Arts. Tematem jego obrazów były przede wszystkim tatrzańskie krajobrazy, widoki Morskiego Oka, monumentalne górskie przestrzenie i masywy ukazywane w różnych porach dnia i roku, przy zmieniającej się pogodzie. Z Podhalem był mocno związany. Był członkiem Towarzystwa „Sztuka Podhalańska” i nauczycielem rysunku w Szkole Zawodowej Przemysłu Drzewnego w Zakopanem (był również jej wychowankiem). Artysta pracował jako pedagog również w Szkole Zawodowej Kołomyi. Gałek malował realistyczne sceny rodzajowe i portrety, widoki nadmorskie, zajmował się również rzeźbą i projektował kilimy dla stowarzyszenia „Kilim”. Malarz odbył podróże na Krym i do Włoch. Swoje prace prezentował na licznych wystawach w kraju i za granicą: w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i Lwowie, w Poznaniu (Powszechna Wystawa Krajowa w 1929 r.), w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (od 1907 r.), a także Budapeszcie, Berlinie, Wiedniu. Stanisław Gałek należał do warszawskiego TZSP. Rok przed śmiercią artysty odbyła się jubileuszowa wystawa jego prac w w Zakopanem.

5. Jacek Malczewski urodził się w 1854 roku w Radomiu, zmarł w roku 1929 w Krakowie. Był inicjatorem i głównym przedstawicielem symbolizmu w polskim malarstwie na  przełomie XIX i XX wieku. Początkowo uczył się rysunku pod opieką L. Piccarda, a także  jako wolny słuchacz uczęszczał do klasy W. Łuszczkiewicza w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Dzięki namowom Jana Matejki podjął normalny tok studiów, a w międzyczasie pobierał lekcje rysunku u F. Cynka. Wiedzę uzupełniał również za granicą: w École des Beaux-Arts w Paryżu i Académie Suisse. Kurs z zakresu kompozycji w klasie mistrzowskiej Jana Matejki ukończył w roku 1879. Jacek Malczewski inspirował się w swojej twórczości dokonaniami Artura Grottgera oraz Jana Matejki. Widać w jego dziełach nawiązanie do tematów historycznych i poezji polskich romantyków. Twórczość artysty nacechowana jest patriotyzmem, martyrologiczną symboliką, a także polskim folklorem, tradycją, które przeplatane są motywami mitologicznymi czy biblijnymi. U Malczewskiego przewija się kilka powracających artystycznych wątków: m. in. tworzone autoportrety („Autoportret z Muzą”), Thanatos i  śmierć, proces twórczy („Natchnienie malarza”), nurt egzystencjalny („Rusałki”), tematyka eschatologiczna („Przepowiednia Ezechiela”) czy obrazy inspirowane poematem Juliusza Słowackiego „Anhelli”. Artysta podróżował do takich krajów, jak Włochy, Grecja, Turcja czy Francja. Należał do  Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” (był jednym z założycieli),wiedeńskiego Vereinigung Bildender Künstler Ősterreichs Secession. Brał udział również w ekspozycjach,  ugrupowania Odłam (1910) i wystawach Niezależnych (1911, 1927). Malczewski dał się poznać jako uzdolniony pedagog: wykładał w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (był także jej rektorem), na Wyższych Kursach dla Kobiet im. A. Baranieckiego i w Żeńskiej Szkole Sztuk Pięknych M. Niedzielskiej. Talent i indywidualny styl malarza był wielokrotnie doceniany np. medalami na międzynarodowych wystawach w Monachium (1892), Berlinie (1891) i Paryżu (1900). Pierwsza  indywalna wystawa Malczewskiego odbyła się w 1903 roku w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i Lwowie, oraz w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Potem odbyło się wiele kolejnych, w tym wystawy zbiorowe, również za granicą (Wiedeń, Petersburg czy Berlin).

6. Antoni Kurzawa urodził się w 1842 roku w Turzy koło Gorlic, zmarł w przytułku dla ubogich w 1898 roku w Krakowie. Kształcił się w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, w Wiedniu pod opieką Franza Bauera oraz w Paryżu u Henri Chapu. Był znanym i cenionym rzeźbiarzem. Stworzył wiele pięknych nagrobków (na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, Powązkach w Warszawie czy Cmentarzu Rakowickim w Krakowie), m. in. „Anioł Zmartwychwstania” i „Anioł otulający skrzydłami dziecko”. Był autorem również dzieł o tematyce folklorystycznej (np. prezentującym tańce polskie – „Mazur”), baśniowej („Twardowski niesiony przez diabła na drzwiach kościelnych”) czy historycznej (sceny z wojen napoleońskich). „Mickiewicz budzący geniusza poezji” to najbardziej znane dzieło rzeźbiarza, które z powodu przegranego konkursu artystycznego, Kurzawa w akcie desperacji zniszczył. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

7. Konstanty Laszczka przyszedł na świat w roku 1865, zmarł w 1956 roku. Edukację artystyczną pobierał w Warszawie w prywatnej szkole rzeźbiarza Jana Kryńskiego, a następnie uzupełniał swoja wiedzę podczas stypendium w Paryżu (wyjechał za granicę dzięki zdobyciu I nagrody w konkursie rzeźbiarskim Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych). Tematyką tworzonych przez niego rzeźb były głównie wiejskie sceny rodzajowe, akty kobiece, typy ludowe. Do jego dorobku zalicza się również rzeźby monumentalne, medalierstwo i ceramikę. W swoich dziełach nawiązywał m. in do realizmu i symbolizmu. Uczniami wybitnego rzeźbiarza byli m. in. Bolesław Biegas, Xawery Dunikowski czy Ludwik Puget.