NAJNOWSZE PRACE W KOLEKCJI – JERZY NOWOSIELSKI, JADWIGA MAZIARSKA… – GRUDZIEŃ 2013

Wśród nowych artystów w naszej ofercie znaleźli się Jadwiga Maziarska i Tadeusz Łakomski. Proponujemy oryginalną pracę artystki utrzymaną w tonacji czarno-białej i interesujący relief autorstwa Łakomskiego. Liczymy, że prezentowane dzieła wzbudzą Państwa zainteresowanie.

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Bogacz”

akwarela, gwasz/papier, wym.: 30 x 23,5 cm w św. p-p. Praca dwustronna, na odwrocie wizerunek Chrystusa, sygn. p. d.: „J.N.”

Portrety męskie w twórczości Nowosielskiego pojawiły się dosyć wcześnie, tuż po wojnie. Portrety to jedne z najbardziej typowych malarskich motywów artysty.

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Kościół”

ołówek/papier, wym.: 23 x 31,5 cm w św. p-p., sygn. p. d.: „J.N.”

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Św. Feliks”

1958 r., gwasz/papier, wym.: 18 x 11,5 cm w św. p-p., sygn. i datowany p.d.: „J. Nowosielski/58″, na odwrocie napis: „S Feliks, męczennik/bp. afrykański, IV w.”

Zafascynowanie ikoną jest nieodłącznie związane z życiem Nowosielskiego i jego artystycznymi dokonaniami. „Św. Feliks” jest przykładem dokonań artysty w tej dziedzinie. To właśnie ikona wpłynęła na kształt malarstwa Nowosielskiego i nadała mu charakterystyczny wymiar. Nowosielski nawiązując do podstawowych reguł malarstwa ikonowego, wzbogacił je o własne koncepcje. Typowa dla nich jest oszczędność środków, swoboda w wyborze materiału malarskiego czy poetyckość przedstawienia. Interesujące, że artysta dostrzegał to, co święte w rzeczywistości profanum, a tym samym nie dzielił malarstwa na świeckie i sakralne. Podkreślał jednocześnie, że „ikona nie jest sprawą zamkniętą […] jest sprawą otwartą, pełną ryzyka, znaków zapytania. Podejrzliwie odnoszę się do sztuki, która jest pewna siebie, pozbawiona sprzeczności”-mówił.

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Wnętrze”

technika mieszana, akwarela/papier, wym.: 20 x 20,5 cm w św. p-p., sygn. l. d.: „J.N.”

Monumentalne projekty sakralne stanowiły ważny dział twórczej działalności Nowosielskiego. Prezentowany rysunek na papierze stanowi interesujący przykład dokonań artysty w zakresie architektury sakralnej oraz tworzenia planów, zarysów późniejszych realizacji. Sam artysta o swoich rysunkach mówił: „rysując, czuję się bardziej pisarzem niż malarzem, ponieważ czuję się zwolniony z pewnych reguł artystycznych, które w malarstwie powszechnie obowiązują”. Prace Nowosielskiego wykonane w miejscach sakralnych ciągle wywierają ogromne wrażenie, jak ujęła Krystyna Czerni „to malarstwo modli się samo”. Przedstawiony projekt oprócz wartości artystycznej, posiada także znaczenie historyczne, stanowi swego rodzaju dokumentalny zapis pracy twórczej Nowosielskiego.

Jadwiga Maziarska (1916-2003)
„Ekspansja”

akryl/tektura, wym.: 40 x 30,5 cm w św. p-p., sygn. p. d.: „J.M”

Prezentowana praca Maziarskiej wpisuje się w zainteresowanie artystki formami zgeometryzowanymi. Ten etap jej twórczości datuje się na lata 70-te ubiegłego wieku. Wówczas obrazy przybierały zwykle jednolitą fakturę, a gama barwna opierała się na czerni i bieli. „Ekspansja” w ciekawy sposób prezentuje inspiracje Maziarskiej tamtego okresu.

Tadeusz Łakomski (1911-1987)
„Kompozycja”

relief, wym.: 178,5 x 122,5 cm

„Kompozycja” Tadeusza Łakomskiego jest pracą o interesującej fakturze. Widać w niej inspiracje geometrycznymi konstrukcjami, typowymi dla działań twórczych artysty w latach 50-tych. Prace Łakomskiego często były skontrastowane walorowo i fakturowo, cechowała je także prostota formy.

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Witraż”

akwarela/papier, wym.: 31 x 15 cm w św. p-p., sygn. p. d.: „J.N.”

Projekty witraży, obok polichromii i malarstwa, stanowiły kolejny element pracy twórczej Jerzego Nowosielskiego w zakresie architektury sakralnej. Prezentowany rysunek przedstawia scenę ukrzyżowania Chrystusa, namalowany za pomocą barw czystych na geometrycznej siatce złożonej z niewielkich kwadratów. Witraże stworzone przez artystę znajdują się m. in. w miejscowości Wesoła. Nowosielskiego można zaliczyć do jednego z najoryginalniejszych twórców witrażu w powojennej historii Polski.

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Projekt kościoła”

długopis/papier, wym.: 20 x 13,5 cm w św. p-p., sygn. p.d.: „J.N.”.
Praca dwustronna, na odwrocie projekt tylnej części kościoła

Jerzy Nowosielski (1923-2011)
„Projekt świątyni”

technika mieszana, kredka/papier, wym.: 30,5 x 16,3 cm w św. p-p., sygn. p. d.: „J.N.”

www.polskidomaukcyjny.com.pl

Polski Dom Aukcyjny Wojciech Śladowski

ul. Stefana Batorego 2, 31-135 Kraków

tel.:+48 603 190 060 lub +48 12 341 47 37

Godziny otwarcia: Pn-Pt 10-18

Noty Biograficzne:

1. Jerzy Nowosielski urodził się 7 stycznia 1923 roku w Krakowie, zmarł 21 lutego 2011 roku w rodzinnym mieście. Był artystą inspirującym się sztuką sakralną i ikoną. W jego odczuciu malarstwo było połączeniem abstrakcyjnych i materialnych aspektów rzeczywistości. Tworzył pejzaże, sceny figuralne we wnętrzach, akty. W jego twórczości widać fascynację kobiecym ciałem, które łączy duchowość z fizycznością. Malował również portrety męskie, martwe natury, pejzaże.

W latach wojennych i po jej zakończeniu interesował się abstrakcją geometryczną i surrealizmem.Został wychowany w tradycji prawosławnej. Jego ojciec Stefan był unitą, śpiewał w chórze cerkiewnym. Nowosielski jako czternastoletni chłopiec wyjechał do Lwowa i Ławry Poczajowskiej oraz zwiedził Muzeum Ukraińskie we Lwowie, którego kolekcja ikon wywarła ogromny wpływ na przyszłą twórczość artysty. Pisał: ” Pierwszy raz spotkałem się z wielką sztuką w takim stężeniu i w takiej ilości. Wrażenie było tak silne, że tego spotkania nigdy nie zapomnę. Patrząc odczuwałem po prostu ból fizyczny… nie byłem w stanie przejść z jednej Sali do drugiej. Były to pierwsze w moim życiu arcydzieła sztuki, których oddziaływania doświadczyłem bezpośrednio, a nie za pośrednictwem reprodukcji czy fotografii. „Wszystko to, co później w życiu realizowałem w malarstwie, było, choćby nawet pozornie stanowiło odejście, określone tym pierwszym zetknięciem się z ikonami w lwowskim muzeum. Ustawiło mnie ono, jak się to mówi, na całe życie”(Jerzy Nowosielski, Galeria Starmach, Fundacja Nowosielskich, 2003 s. 547). Nowosielski podjął studia na Wydziale Malarstwa Dekoracyjnego Kunstgewerbeschule w Krakowie w roku 1940. Jego profesorem w tym okresie był m. in. Stanisław Kamocki. Przez cztery miesiące 1942 roku przebywał w Ławrze św. Jana Chrzciciela, gdzie ponownie zetknął się z ikoną oraz ikonopisaniem, które zaczął praktykować. Zdobywał tam wiedzę z zakresu kompozycji i historii sztuki ikonopistów, a także malował swoje pierwsze ikony. Jego wiara nacechowana była jednak okresem zwątpienia, a sztukę, którą tworzył określał jako ciągłą walkę dobra ze złem. Podczas malowania cerkwi w Bolechowie zachorował na przewlekłe zapalenie stawów i powrócił na leczenie do Krakowa. Pisał: ” i właśnie w trakcie tej choroby w Krakowie w pewnym momencie utraciłem wiarę metafizyczną, stałem się ateistą i to ateistą przekonanym, to znaczy ontologicznym, nie praktycznym” (s. 551). Po powrocie w roku 1943 współpracował z kręgiem Grupy Krakowskiej (wziął udział w jej konspiracyjnej wystawie). Artysta uczestniczył w konspiracyjnym życiu artystycznym rodzinnego miasta. W 1944 roku Nowosielski sprzedał swój pierwszy obraz Tadeuszowi Cybulskiemu. Po zakończeniu działań wojennych rozpoczął studia na ASP pod opieką E. Eibischa (w II półroczu nauki, na przełomie 1945/46 roku uzyskał ocenę celującą z malarstwa). Zrezygnował jednak z kształcenia akademickiego i rozpoczął pracę u boku Tadeusza Kantora (przez okres dwóch lat artysta mieszkał wspólnie z Kantorem i jego żoną). W roku 1947, pomimo nieukończenia studiów wyższych i dzięki interwencji Kantora w Ministerstwie Kultury i Sztuki, Nowosielski został jego asystentem w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Pracował tam do roku 1950. Artysta swoje prace pokazywał już w 1946 roku na wystawie zbiorowej Grupy Młodych Plastyków. Helena Blumówna pisała wtedy: „Nowosielski Jerzy cała uwagę skupia na zagadnieniu formy, z wyłączeniem kubizmu i abstrakcjonizmu. Forma istnieje dla niego w związkach z konkretnym kształtem, ale obie współmiernie uproszczone, sprowadzone do elementarnych kształtów i zarysów. Podobnie kolor, którego nie rozprasza, a ujmuje w jego istocie. Stąd monumentalność i lapidarność, jaka niekiedy przywołuje nam wspomnienie quattrocenta”. W roku 1948 uczestniczył w I Wystawie Sztuki Nowoczesnej. Zaprezentował wówczas prace z nurtu abstrakcji geometrycznej. Nowosielski przeprowadził się do Łodzi w roku 1950. W okresie socrealizmu zaprzestał wystawiania, zajmując się zamiast tego scenografią (np. w Teatrze Arlekin w Łodzi, pełnił funkcję kierownika artystycznego Państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek). Malował także kościoły i cerkwie (np. cerkwię prawosławną w Gródku). Stworzył polichromie np. w Zawierciu, Jeleniej Górze, Kętrzynie, dla kościoła Redemptorystów w Krakowie, malowidła i wystrój dla kościoła w Wesołej k. Warszawy. Tadeusz Chrzanowski o polichromiach artysty pisał: „Na czym jednak polega bizantyńskość Nowosielskiego? Z jednej strony jest to czerpanie z „greckich” wzorów, czerpanie tak bezpośrednie i wierne, jak to było praktykowane wśród ruskich „żywopisów”. Powtórzenie schematu ikonograficznego jest tu bowiem nie plagiatem, lecz kanwą […]. Z drugiej – jest jeszcze ów bizantyński horror vacui, który każe artyście zapełniać wszelkie dostępne miejsca malowidłami […]. Artysta maluje tu naprawdę, a nie przenosi w taki czy inny sposób na tynk zawczasu przygotowane wzory” (s. 576). Pierwsza wystawa indywidualna artysty odbyła się w Łodzi w roku 1955 (za granicą – w Pradze w 1958 r.). Po uzupełnieniu wykształcenia, pracował także jako pedagog np. na PWSSP w Łodzi (prowadził pracownię Projektowania Tkanin Dekoracyjnych, zajęcia na Wydziale Malarstwa) i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (od 1962 roku). Tytuł profesora zwyczajnego uzyskuje w roku 1985. W latach 70-tych ponownie zajął się realizacjami sakralnymi (stworzył m. in. ikony dla cerkwi w Krakowie oraz ołtarz i obrazy dla kościoła Reformatorów w tym samym mieście). Do jego dorobku zaliczają się także refleksje teoretyczne o sztuce, wydane w publikacji „Inność prawosławia” czy wieloletnia współpraca z miesięcznikiem „Znak”. Obrazy Nowosielskiego w latach 80-tych pokazywano głównie w obszarze kultury niezależnej. Artysta był członkiem ZPAP, grupy Piąte Koło, II Grupy Krakowskiej. Należał także do Fundacji Kultury Polskiej, zajmującej się promocją polskiej kultury, historii i nauki za granicą. Przyjaźnił się m.in. z Jerzym Tchórzewskim, Kazimierzem Mikulskim, Tadeuszem Brzozowskim, Tadeuszem Różewiczem. Brał udział w licznych wystawach w kraju (m. in. w historycznej wystawie „Dziewięciu” wspólnie z Marią Jaremą, Tadeuszem Kantorem czy Jonaszem Sternem) i za granicą (np. na Biennale w Wenecji i Sao Paulo, wystawy w Nowym Jorku i Paryżu). Za swoją działalność został wyróżniony m. in. nagrodami II (1962) i I stopnia (1973, 1981, 1997) Ministra Kultury i Sztuki, nagrodą im. Brata Alberta za twórczość malarską czy najwyższym odznaczeniem cerkwi prawosławnej w Polsce – Medalem św. Marii Magdaleny II stopnia w roku 1985. Artyście przyznano doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w roku 2000. Prace artysty znajdują się w zbiorach m. in. Muzeum Narodowego w Warszawie i Krakowie czy Muzeum Sztuki w Łodzi, a także w zbiorach prywatnych zarówno w Polsce, jak i USA, Szwecji i Kanadzie. Nowosielski wraz z żoną założył także Fundację Nowosielskich, która przyznaje nagrody uzdolnionym, młodym twórcom.

2. Jadwiga Maziarska przyszła na świat w Sosnowcu w roku 1916, zmarła w Krakowie w 2003 roku. Na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie przez rok studiowała prawo. Edukację artystyczną rozpoczęła w Prywatnej Szkole Malarskiej A. Terleckiego w Krakowie. Następnie była studentką Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1934-39. Kształciła się pod opieką m. in. prof. Ignacego Pieńkowskiego. Jej twórczość artystyczna skupiała się przede wszystkim wokół problematyki struktury dzieła, jego materii, która wówczas miały charakter niezwykle nowatorski (ale też, z racji niedocenienia przez krytyków, stała się przyczyną jej artystycznego odosobnienia). Od roku 1946 Maziarska zajmowała się wzbogacaniem faktury obrazu. Powierzchnia dzieła stanowiła obiekt szczególnego jej zainteresowania, ale równie ważna była intuicyjność w podejściu do procesu tworzenia, poczucie twórczego „objawienia”. Jej pierwsza aplikacja była wykonana ze skrawków wielobrawnych tkanin o rozmaitym splocie. Interesująca jest m. in. seria prac stworzonych z połączenia farby olejnej ze stearyną (pierwsze takie dzieło „Skazy niepisanych poematów” wystawiany był na słynnej krakowskiej wystawie „Dziewięciu” w roku 1955). Lata 70-te to zwrócenie się w kierunku form zgeometryzowanych, jednolitych fakturowo, często ograniczonych tylko do czerni i bieli. W kolejnych dekadach widać fascynacje artystki kolorem. Jadwiga Maziarska w sposób głęboki odczuwała przemijalność i upływ czasu. mówiła: „ta zmieniona przez czas materia, także w dziełach sztuki, w swej jak gdyby makropostaci przejmuje mnie najgłębiej. Lubię patrzeć na fragmenty materii malarskiej obrazów impresjonistów i dzieła sztuki Wschodu, w których prócz samej wizji robi wrażenie działanie czasu”. J. E. Dutkiewicz pisał: „sztuka Maziarskiej jest sztuką znaków. Ich kształty i barwy są metaforą treści ukrytych w człowieku i przyrodzie”. Artysta był członkiem Grupy Młodych Plastyków (zadebiutowała w 1946 roku), Klubu Artystów, Grupy Zagłębie. Byłą współtwórcą Stowarzyszenia Artystycznego Grupa Krakowska, z którym uczestniczyła we wszystkich zbiorowych wystawach. Maziarska oprócz malarstwa projektowała także tkaniny, zajmowała się scenografią (pracowała w teatrze lalkowym w Opolu). Do jej dorobku artystycznego zalicza sie ponad 10 wystaw indywidualnych (ostatnia miała miejsce w Warszawie w roku 1989), a także zbiorowych w Polsce i poza jej granicami. Została uhonorowana Nagrodą im. Jana Cybisa w 2001 roku. Prace Maziarskeij znajdują się m. in. w zbiorach muzeów w Krakowie, Warszawie, Katowicach.

3. Tadeusz Łakomski przyszedł na świat w roku 1911 w Wręczycy, zmarł w Krakowie w 1987 roku. Studiował na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, którą ukończył w roku 1938. Jego profesorami byli Fryderyk Pautsch i Wojciech Weiss. Swoją wiedzę uzupełniał także w Paryżu. Do jego twórczości zalicza się malarstwo ścienne i sztalugowe, rysunek, grafikę książkową i karykaturę (w tej dziedzinie zadebiutował w roku 1958 w czasopiśmie „Życie literackie”), tworzył satyryczne portrety m. in. Władysława Hasiora, Tadeusza Kantora czy Jerzego Nowosielskiego). Początkowo w jego malarstwie widać inspiracje koloryzmem. W latach 50-tych w twórczości artysty pojawiają się silnie geometryzowane konstrukcje malarskie o przenikających się płaszczyznach. Jego dzieła charakteryzuje prostota formy oraz płaszczyzny skontrastowane walorowo i fakturowo. W trakcie II wojny światowej przebywał w obozie jenieckim w Görlitz w Niemczech. Projektował wówczas kukiełki i pisał teksty do szopki obozowej. Artysta pracował jako pedagog. Wykładał malarstwo i rysunek w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie. Prowadził zajęcia także na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uczestniczył w licznych wystawach krajowych (m. in. w Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki i Festiwalu Malarstwa Współczesnego) oraz zagranicznych (np. w Pekinie, Pradze czy Bolonii). Jego prace wzbogacały Muzeum Narodowe w Warszawie, Poznaniu, a także zbiory Ministerstwa Kultury i Sztuki.