Pierwsza w historii Hybrydowa Aukcja NFT w Polsce

Dzieło NFT - czym jest? 

Najdroższe dzieło NFT kosztowało około 69 mln dolarów i wylicytowane zostało  jeszcze w tym roku na aukcji w Christie’s - domu aukcyjnym, w którym odnotowuje się sprzedaże prac takich autorów jak Leonardo da Vinci, Pablo Picasso czy Andy Warhol.  Wycenione na równowartość blisko 288 mln zł cyfrowe dzieło „Everydays:  the First 5000 Days”, którego autorem jest amerykański grafik i animator Beeple, składało się aż z pięciu  tysięcy obrazów, jednak nie do powieszenia nad kanapą, tylko do wyświetlenia na  ekranie. Żeby właściciel miał jednak pewność, że plik, który z łatwością można  udostępniać w internecie, jest autentycznym dziełem należącym tylko do niego, grafika zapisana jest jako unikalna jednostka cyfrowa w rejestrze blockchain.

Przez NFT (Non-Fungible Token) - niewymienialny token - rozumiemy więc pewien  niepodrabialny certyfikat przechowywany w łańcuchu blockchain, który zapewnia prawo  własności do takiego cyfrowego obiektu. Zawsze, kiedy obraz NFT opublikowany zostanie  w Internecie i powielony nieskończoną ilość razy, pozostanie nienaruszalną własnością osoby, która nabyła ten zakodowany dowód własności. 

Dzięki zapoczątkowaniu tej technologii w Polsce, kolekcjoner, który zwycięży licytację domu aukcyjnego w Krakowie, wejdzie w posiadanie bezsprzecznie autentycznego pliku  z dziełem Zbigniewa Libery - ikony rodzimej sztuki krytycznej, wywołującej potężną burzę emocji w kraju i za granicą.

Obóz koncentracyjny z Lego

„Lego. Obóz koncentracyjny” po raz pierwszy wstrząsnął opinią publiczną w 1996 r., kiedy podczas wystawy w stołecznym Centrum Sztuki Współczesnej zaprezentowany  został niemal firmowo opakowany zestaw klocków lego, z którego wybudować można  model nazistowskiego obozu koncentracyjnego - podłużne baraki, niezbędną

infrastrukturę, a nawet krematorium, uzupełnione o figurki więźniów i strażników.  Pierwszych grają tu zapożyczone z zestawu „Piraci” uśmiechnięte kościotrupy, drugich  - nieco przerobione, zabawkowe postacie z „Posterunku policji”. 

Mimo że producent - Lego - groził artyście procesem, a odzew publiczności i środowiska  krytyków był nad wyraz gwałtowny, dzieło z czasem zdołano właściwie odczytać: nie jako  obrazoburczą drwinę, tylko jako poważną i głęboką refleksję na temat straszliwej, choć starannie przemyślanej, śmiercionośnej machiny. Baraki w Auschwitz projektowane  były przecież przez architektów wybitnej szkoły Bauhausu, a opracowanie całego systemu  zorganizowanego ludobójstwa było zadaniem dla ścisłych umysłów - racjonalną

inżynierią i kalkulacją, której efektem miała być Zagłada na przemysłową wręcz skalę. Jak mówił sam artysta, z tych dokładnie skomponowanych klocków nie można właściwie  zbudować nic innego, niż układ precyzyjnie przewidziany na pudełku. 

Jako pierwsze licytowane w technologii NTF dzieło wybrano więc zdigitalizowany  wykrojnik jednego z opakowań zestawu lego - sygnowany przez Zbigniewa Liberę egzemplarz przedstawiający obozowych nadzorców, a także ustawioną na tle  standardowych błękitnych obłoków szubienicę ze zwisającą z niej, białą figurką. Poprzez  zastosowanie NFT, projektowi Zbigniewa Libery towarzyszyć będzie  niepodrabialny kod świadczący o autentyczności obiektu - przypisujący zarówno jego  autorstwo do pliku, jak i dający niekwestionowane prawo własności nabywcy cyfrowego  dzieła. 

Wydrukowane projekty opakowań do słynnych zestawów lego posiada w swoich zbiorach  m.in. Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, a jeden z kompletów klocków trafił do kolekcji  Muzeum Żydowskiego w Nowym Jorku.

Co charakteryzuje aukcję NFT w Polskim Domu Aukcyjnym?

Tag NFC, zaprogramowany i połączony z obiektem oraz papierowym certyfikatem autentyczności, umożliwia jednoznaczne powiązanie obiektu z jego cyfrowym duplikatem, zapisanym w bezpiecznej bazie danych (blockchain). Oba te obiekty połączone są z tokenem NFT, dzięki czemu uzyskujemy możliwość sprzedaży fizycznego obiektu za pośrednictwem NFT. Unikalny token NFT, reprezentujący dzieło Zbigniewa Libery, będzie dostępny do wglądu na platformie cyfrowej OpenSea.

W przypadku dzieł sztuki i przedmiotów kolekcjonerskich autentyczność i pochodzenie mają kluczowe znaczenie. Weryfikacja autentyczności i pochodzenia przedmiotu jest jednak zadaniem żmudnym i często niewykonalnym. Zakładając, że oryginalne źródło danych jest zaufane, technologie takie jak Blockchain i Near Field Communications (NFC) mogą być używane do potwierdzania prawdziwości danych i autentyczności obiektów. To właśnie zadanie Connect, rozwiązanie firmy Arteïa.

Tag NFC, na którym bazuje rozwiązanie Arteïa wykorzystuje najnowszą generację chipów NFC firmy NXP - NTAG 424 DNA. Chip ten umożliwia wyjątkowo bezpieczne, dwupoziomowe uwierzytelnianie obiektów, do których jest podłączony.

Taki chip dołączony do dzieła sztuki w bezpieczny sposób identyfikowany jest przez urządzenie mobilne wyposażone w czytnik NFC i dedykowaną aplikację, która dokonuje uwierzytelnienia za pomocą zdalnego serwera. Z kolei, gdy obiekt zostanie uwierzytelniony, możemy opcjonalnie zweryfikować jego dane o pochodzeniu, porównując je z oryginałem zakotwiczonym na blockchainie.

Chip NFC może być ponadto powiązany z tokenem niewymiennym (NFT). Jeśli token jest przedmiotem obrotu na zaufanym rynku, jego historię własności można łatwo śledzić. Wprowadzenie protokołów pozwalających na transakcję tokenem w sposób całkowicie automatyczny, w tym także fizycznym obiektem (dzięki dołączonemu tagowi NFC), umożliwia zbieranie danych dotyczących jego historii.

Zbigniew Libera, „Lego. Obóz koncentracyjny”, 1996 r. 

- pierwsza w Polsce praca, której element (cyfrowy plik z wykrojnikiem opakowania)  wystawiony zostanie na aukcję w technologii NFT. Dzięki unikalnemu zakodowanemu  certyfikatowi plik nierozerwalnie przypisany jest do autora, co pozwala na  natychmiastowe potwierdzenie autentyczności cyfrowego dzieła oraz jego właściciela.  Projekt opakowania klocków lego wchodzący w skład tego artystycznego cyklu posiada w  swoich zbiorach Narodowa Galeria Sztuki Zachęta. 

NFT - (Non-Fungible Token) 

- niezamienialny token, czyli niepodrabialny rejestr cyfrowy przechowywany w łańcuchu  blockchain, pozwalający na określenie autorstwa, a także prawa własności do danego  obiektu w przestrzeni wirtualnej. Plik NFT - np. grafika - udostępniany może być dowolną ilość razy, jednak sprzedaży praw do obiektu dokonać może jedynie osoba, która posiada  wspomniany certyfikat w swoim portfelu.   

Zbigniew Libera

- ur. 7 lipca 1959 r. w Pabianicach, artysta uznawany za ojca rodzimej sztuki krytycznej  - fotograf, autor obiektów przestrzennych i prac wideo. Wielokrotnie określany jako  skandalista, Zbigniew Libera doceniony został przez najważniejsze instytucje muzealne w  Polsce, a jego twórczość stanowi do dziś aktualną intelektualną prowokację, komentując  m.in. wpływ przedmiotów na wtłaczane od dzieciństwa społeczne role czy nieoczywisty  mechanizm, w którym obraz budować może pamięć o historii. Do odważnych środków  Libery zalicza się formułę zwodniczej zabawki, w której opracowany został m.in. zestaw  klocków lego z modelem obozu koncentracyjnego. 

Polski Dom Aukcyjny Wojciech Śladowski 

- organizator pierwszej w Polsce aukcji dzieła sztuki w formie pliku NFT, wieloletni członek  Międzynarodowej Unii Antykwarycznej CINOA, a także Stowarzyszenia Antykwariuszy i  Marszandów Polskich SAMP, działający w Krakowie. Dom aukcyjny słynący z obrotu  dziełami polskiej sztuki dawnej i XX-wiecznej awangardy, współpracujący z licznymi  instytucjami muzealnymi oraz kolekcjonerami i artystami.